Ποια ήταν η νομική βάση του αιτήματος δικαστικής συνδρομής εκ μέρους των ΗΠΑ για την κατάσχεση; Υπήρχε αντίθετη εισήγηση της Αρχής Καταπολέμησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, σχετικά με τη συνέχιση της κράτησης του ρωσικού πλοίου;
Έχουν περάσει αρκετές μέρες από την κατάληψη των δυο πλοίων ελληνικής σημαίας στον Περσικό κόλπο και τα ερωτηματικά για την όλη υπόθεση παραμένουν αναπάντητα. Από την πρώτη στιγμή, μαζί με τον Τομεάρχη Ναυτιλίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Νεκτάριο Σαντορινιό, απευθύναμε συγκεκριμένες ερωτήσεις και προτάσεις στην Κυβέρνηση για την ομηρία των Ελλήνων ναυτικών αλλά και την κατάσχεση του ρωσικού τάνκερ. Αναγνωρίσαμε ως προτεραιότητα την ασφάλεια των ναυτικών μας και ρωτήσαμε ποιες είναι οι συγκεκριμένες κινήσεις που έγιναν και θα γίνουν για την άμεση απελευθέρωση των πληρωμάτων των πλοίων. Η «έντονη σύσταση» του Υπουργείου Ναυτιλίας προς τις ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρείες να αποφεύγουν τα χωρικά ύδατα του Ιράν κατά τον διάπλου τους στον Περσικό κόλπο, στα στενά του Ορμούζ και τον κόλπο του Ομάν, δεν αποτελεί επαρκή πρωτοβουλία για την προστασία πλοίων και πληρωμάτων.
Παράλληλα απευθύναμε ερωτήματα για την υπόθεση της κατάσχεσης του φορτίου ιρανικών συμφερόντων του δεξαμενόπλοιου Lana που είχε προηγηθεί. Ποια ήταν η νομική βάση του αιτήματος δικαστικής συνδρομής εκ μέρους των ΗΠΑ για την κατάσχεση; Υπήρχε αντίθετη εισήγηση της Αρχής Καταπολέμησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, σχετικά με τη συνέχιση της κράτησης του ρωσικού πλοίου; Με ποια νομική βάση παρέμεινε δεσμευμένο αυτό κατά το χρόνο μεταξύ της άρσης της αρχικής απόφασης κατάσχεσης του από την Αρχή Καταπολέμησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και την απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκίδας για την ικανοποίηση του αμερικανικού αιτήματος; Σύμφωνα με τις δημοσιευμένες δημοσιογραφικές πληροφορίες οι ΗΠΑ ζήτησαν τη δέσμευση του φορτίου στις 20 Απριλίου, επικαλούμενες τη διμερή συμφωνία δικαστικής συνδρομής με την Ελλάδα, ενώ η απόφαση του Δικαστηρίου εκδόθηκε στις 18 Μαΐου.
Υπογραμμίσαμε την ανάγκη η χώρα μας να σέβεται την διεθνή νομιμότητα σε όλα τα επίπεδα και ότι οι κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ στο Ιράν μετά την αποχώρηση τους από την διεθνή συμφωνία αποπυρηνικοποίησης δεν θεωρούνται νόμιμες από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα. Υπενθυμίζω ότι ανάλογες κυρώσεις σχετικές με το εμπάργκο σε βάρος της Κούβας, που επίσης δεν αναγνωρίζονται από την ΕΕ ή τον ΟΗΕ, έχουν πλήξει εταιρίες ελληνικών συμφερόντων. Επισημάναμε βεβαίως και με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι το διεθνές δίκαιο δεν νομιμοποιεί «αντίποινα», όποιες και να είναι οι αιτιάσεις της ιρανικής κυβέρνησης για την κατάσχεση του φορτίου του πλοίου.
Γενικότερα το όλο ζήτημα θέτει ξανά επί τάπητος την διαφορά μεταξύ της πολυδιάστατης διπλωματίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και της λογικής του «πιστού και δεδομένου» του Κ. Μητσοτάκη. Δεν υπήρχαν πολλές χώρες των οποίων οι υπουργοί εξωτερικών μπορούσαν να επισκεφθούν τόσο την Τεχεράνη όσο και το Ριάντ, όπως έκανε ο Νίκος Κοτζιάς και εγώ. Αυτή η πολιτική που πρόβαλε την Ελλάδα ως πυλώνα σταθερότητας, φιλειρηνική χώρα ήπιας ισχύος και ενίσχυε το διεθνές της κύρος, ανατράπηκε πλήρως από τις αντίθετες επιλογές της κυβέρνησης, από την αποστολή πυραύλων Patriot στη Σαουδική Αραβία, χωρίς απόφαση κανενός διεθνούς οργανισμού, έως την αποστολή θανατηφόρου πολεμικού υλικού στην Ουκρανία, χωρίς απόφαση ΚΥΣΕΑ.
(Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, Τομεάρχης Εξωτερικών ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ)
AΠΟ ΤΟ IEIDISEIS.GR