Νίκος Κοτζιάς: O αψυχολόγητος εταίρος

Tου Ανδρέα Δεληγιάννη

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣΟ  Νίκος Κοτζιάς, 66 ετών σήμερα, ήταν καθοδηγητής και θεωρητικός του ΚΚΕ, μέλος της ΚΕ και πρόσωπο με βαθιά ιδεολογική κατάρτιση, παιδί του Χαρ. Φλωράκη και αντίζηλος του Μίμη Ανδρουλάκη -για τη εύνοια του.  Τόσο “σκληρός” κομματικός, ώστε μπορεί  μια μέρα να γινόταν και γραμματέας του.

Αλλά το 1989 διαφώνησε με τη σύμπραξη με τη Δεξιά για την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου και αποχώρησε. Αν και στο ΚΚΕ ποτέ δεν αποφασίζεις εσύ πότε θα  φύγεις, αλλά το κόμμα πότε θα σε διώξει -συνήθως όχι με καλές συστάσεις. Για τον Κοτζιά πάντως δεν είπαν λέξη.

Από το ΚΚΕ ο Κοτζιάς βρέθηκε εμπειρογνώμονας, κατόπιν εξετάσεων, στο υπουργείο Εξωτερικών με συστάσεις τις πολύ καλές σπουδές του και την προϋπηρεσία του στο Χάρβαρντ, την Οξφόρδη και το Μαρβούργο. Εκεί συναντήθηκε με τον Γ. Παπανδρέου -τη πρώτη φορά που έγινε υφυπουργός Εξωτερικών- και, με τη συνδρομή του Χάρη Παμπούκη, του έγινε απαραίτητος.  Παράλληλα τα “έφτιαξε” και με το ΠΑΣΟΚ και κάποια στιγμή ανέλαβε το ΙΣΤΑΜΕ.

Το 2007 ήταν οπαδός  τη μη παραίτησης Παπανδρέου μετά την ήττα και εκστράτευσε προσωπικά κατά του Βενιζέλου με το σλόγκαν “θέλει η Ελλάδα να έχει πρωθυπουργό βλαχοδήμαρχο;”  Ποιος θα φανταζόταν τότε ότι μια μέρα ο Βενιζέλος θα του παρέδιδε το κυβερνητικό του αξίωμα;

Τα χρόνια πέρασαν άλλοι τον αγάπησαν, άλλους μίσησε, όπως ο Παύλος Γερουλάνος και ο Δημ. Δρούτσας, εξ απορρήτων αμφότεροι του Παπανδρέου. Όταν, το 2009, του πρότεινε να πάει υφυπουργός του δεύτερου εξανέστη. Ουσιαστικά ήθελε ο ίδιος ολόκληρο το υπουργείο.

Για ένα διάστημα χάθηκε μεταξύ  των γραπτών του -25 βιβλία ως τώρα, της επιμέλειας βιβλίων υψηλού θεωρητικού περιεχομένου στις Εκδόσεις Καστανιώτη και του Πανεπιστημίου Πειραιά  μέχρι να γίνει γνωστό ότι ψιλοεπέστρεψε στα παλιά, ως σύμβουλος του Αλέξη Τσίπρα.

Πριν από τις εκλογές  του 2015 ο σημερινός Πρωθυπουργός πρότεινε σε γνωστό δημοσιογράφο -με ειδίκευση στα διεθνή θέματα- το υπουργείο Εξωτερικών και όταν εκείνος αρνήθηκε έκλεισε τον Νίκο Κοτζιά, παρά τις εισηγήσεις άλλων από το περιβάλλον του να μην το κάνει.

Έτσι, ενώ ο Γ. Παπανδρέου περνούσε στα αζήτητα, ο πρώην σύμβουλός του πήρε τη θέση που είχε εκείνος κάποτε στη Βασ. Σοφίας.kotzias-tsipras01

Ύστερα από δυο χρόνια σχεδόν η κοινή πεποίθηση είναι ότι ο Κοτζιάς δεν είναι επιτυχημένος υπουργός Εξωτερικών. Πολλοί λένε ότι σε περίοδο που ένας άλλος θα έλαμπε στο διεθνές στερέωμα περιορίζεται σε κάποιες, ενίοτε ατυχείς, δράσεις στην ευρύτερη περιοχή και αυτό είναι όλο. Η ελληνική διπλωματία χωλαίνει σε μια εποχή που θα έπρεπε πετάει. Ακόμη και στα ζητήματα ειδίκευσης του Κοτζιά όπως η Κίνα και η Ρωσία.

Δύσκολος άνθρωπος, καθώς του αποδίδεται ότι είναι αλαζονικός ενίοτε και πάντα πληθωρικός, δυσκολεύεται και με τη γραφειοκρατία του υπουργείου του. Λέγεται ότι ο Τσίπρας άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι ο υπουργός  του στην ουσία είναι ένα είδος Βαρουφάκη για την κυβέρνησή του και σχεδιάζει να τον απομακρύνει  στον πρόσφατο ανασχηματισμό. Ποιος είδε το Θεό και δεν τον φοβήθηκε.

Στη δημοσιότητα άρχισαν να εμφανίζονται πληροφορίες ότι ο Κοτζιάς  δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επικεφαλής “κόμματος”, και για τη ακρίβεια της Κίνησης “Πράττω”  και συνεργάζεται με τον Τσίπρα. Τα πιο γνωστά μέλη της κίνησης είναι δύο. Είναι και οι δυο  υπουργοί και κυρίως βουλευτές. Ο άλλος είναι ο Νίκος Τόσκας.17021505

Η εν λόγω κίνηση άρχισε να  διατυπώνει τις … διαφωνίες της με κάποια θέματα. Πολλοί το πήραν ως προειδοποίηση. Όσοι ξέρουν το ταπεραμέντο του Νίκου Κοτζιά προειδοποίησαν το Τσίπρα για τις πιθανές αντιδράσεις του, αν έχανε το χαρτοφυλάκιο. Έτσι τον αντιμετώπισε όπως ο Κένεντι τον Χούβερ: προτιμότερο μέσα στη σκηνή και να κατουράει απέξω παρά το αντίθετο. Δεν παίζεις με κάποιον με το θυμικό του Κοτζιά -όταν έχει δύο ψήφους στη Βουλή.

Τώρα πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι ήταν το μοιραίο λάθος εν όψει της κορύφωσης των διαβουλεύσεων για το Κυπριακό. Οι πληροφορίες δεν είναι σαφείς, αν ο Τσίπρας άφησε το πακέτο στον Κοτζιά ή απλώς τον έβαλε μπροστά για να μην εκτεθεί ο ίδιος. Η ουσία πάντως είναι ότι ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών κατέληξε να θεωρείται  υπεύθυνος για το  ναυάγιο.

Από μια άποψη η στάση του είναι απλώς συνεπής προς τις πάγιες ελληνικές θέσεις, όπως π.χ. ότι το Κυπριακό είναι θέμα εισβολής και κατοχής, οπότε καμιά λύση δεν μπορεί να προχωρήσει αν δεν φύγει πρώτα ο Αττίλας. Άλλοι λένε ότι αυτό ήταν συνταγή μη λύσης, καθώς  χωρίς εκατέρωθεν υποχωρήσεις δεν μπορεί να υπάρχει πρόοδος- έστω και αν αυτή η αντιμετώπιση εξισώνει το θύτη με το θύμα και  νομιμοποιεί τα τετελεσμένα.

Το θέμα είναι ποιος θα πάρει την ιστορική ευθύνη να κινήσει τα πράγματα μπροστά Ή τουλάχιστον να συμπαρασταθεί στον Αναστασιάδη. Ο Κοτζιάς δείχνει να έμεινε στην παλιά θέση των Ελλήνων πολιτικών “η μη λύση είναι προτιμότερη από μια κακή λύση”. Είχε άλλωστε ανάμειξη και στο Όχι του Τάσσου Παπαδόπουλου στο σχέδιο Ανάν.kotzias_anastasiades_533_355

Αυτή η υπόθεση όπως αποκάλυψε ότι ο Τσίπρας δεν έχει υπουργό Εξωτερικών. Η κυβέρνηση έχει περισσότερες από μια τάσεις στο εσωτερικό της και γενικότερα η χώρα δεν έχει εξωτερική πολιτική, βασισμένη στη  συγκατάθεση και των λοιπών πολιτικών δυνάμεων στα κρίσιμα θέματα. Ουσιαστικά πρόκειται για φιάσκο το οποίο πολλοί χρεώνουν στον Κοτζιά. Ιδίως στην Κύπρο -κατά τις πληροφορίες που δημοσιεύονται και παρά το κατευνασμό που επιχειρεί η Κυπριακή κυβέρνηση.

Αργά η γρήγορα αυτή η ιστορία θα αναδείξει την υποβόσκουσα δοκιμασία που διέπει τις σχέσεις Τσίπρα –Κοτζιά. Αυτές τις μέρες το Μέγαρο Μαξίμου σφύριζε αδιάφορα χωρίς καμιά πρόθεση να προσφέρει θερμή κάλυψη στον υπουργό -ο οποίος αρνείται ότι απείλησε με παραίτηση.

Στο επόμενο διάστημα, ίσως, ο Αλέξης Τσίπρας θα κληθεί να συμπληρώσει τον τελευταίο ανασχηματισμό. Και τότε ίσως διαπιστώσει ότι η κυβέρνηση του δεν είναι δικομματική, αλλά τρικομματική. Εκτός από τον Καμμένο εταίρος είναι και ο Κοτζιάς. Αναγκαστικός εταίρος. Και το ερώτημα είναι αν ο Τσίπρας αντέχει να περιέλθει στην κατάσταση του Καραμανλή μετά το 2008 -να κυβερνάει με 151.