Του Νίκου Λακόπουλου
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν την ραγδαία πια φθορά της κυβέρνησης και τον Μητσοτάκη να αναρωτιέται αν ο λαός “θα δείξει ότι η χώρα θα κυβερνηθεί από ένα ή από περισσότερα κόμματα” διαμορφώνεται μια βεβαιότητα:
Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι κυβέρνηση τουλάχιστον δύο κομμάτων και δεν θα υπάρξει νέα κυβέρνηση με αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας. Οι επόμενοι μήνες θα κρίνουν αν το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι πρώτο κόμμα και αν θα μπορεί μια συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ -ΠΑΣΟΚ να σχηματίσει κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή.
Η παραδοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη πως μπορεί η επόμενη κυβέρνηση να σχηματισθεί περισσότερα κόμματα δεν είναι παρά μια τελευταία προσπάθεια να θέσει το Κινάλ-ΠΑΣΟΚ και κυρίως τους ψηφοφόρους του στο δίλημμα “θέλετε κυβέρνηση ΝΔ με συνεργασία ίσως με ένα μέρος του ΠΑΣΟΚ ή μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΠΑΣΟΚ;”
O στόχος είναι προφαν΄ής: αν το ΠΑΣΟΚ πρόκειται να συνεργασθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ ένα μέρος των ψηφοφόρων του θα στραφεί στην Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη που σε κάθε ευκαιρία επιχειρεί να αποδείξει πως είναι εκπρόσωπος -και- του “προδευτικού κέντρου¨”.
Η δήλωση του Νίκου Ανδρουλάκη πως δεν θα δώσει σωσίβιο στον Μητσοτάκη και πως θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης -«σοσιαλδημοκρατικής»- με έμφαση στο «νέο πολιτικό προσωπικό» μοιάζει με αποδοχή της πρότασης για προοδευτική συνεργασία, αλλά με τους δικούς του όρους.
«Θέλουμε να γίνουμε κυβερνητική δύναμη. Οσο πιο ισχυροί είμαστε τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να έχει ο ελληνικός λαός σταθερότητα και σοσιαλδημοκρατική διακυβέρνηση. Σέβομαι το Σύνταγμα και λέω ότι στις πρώτες εκλογές η παράταξή μας θα δώσει μάχη να πάρει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό και να είναι κυβερνητική δύναμη με σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα».
Το ΠΑΣΟΚ και η πρώτη Κυριακή
Μια ανάγνωση αυτής της πρότασης μπορεί να είναι πως στην κυβέρνηση αυτή δεν θα είναι πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας και δεν θα πάρουν υπουργικές θέσεις πρόσωπα που δεν αποτελούν «νέο πολιτικό προσωπικό».
Προφανώς αν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει πρώτο κόμμα ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν υπάρχει, αλλά ο Νίκος Ανδρουλάκης πιστεύει πως “το βράδυ των εκλογών θα υπάρχουν δύο όχθες, αυτοί που θα πανηγυρίζουν και εκείνοι που θα έχουν κατεβάσει πλερέζες. Εγώ φιλοδοξώ να είμαι στην όχθη των νικητών και να βάλω τους όρους ώστε η πατρίδα μας να αλλάξει κατεύθυνση».
Τα αυξημένα ποσοστά του κόμματός του στις δημοσκοπήσεις δημιουργούν την αίσθηση στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ πως δεν “είμαστε ρυθμιστές, αλλά πρωταγωνιστές” και το “μεγάλο ποσοστό” που ονειρεύεται μπορεί να έχει την εντύπωση πως δεν θα είναι τρίτο, αλλά… δεύτερο κόμμα.
Το ερώτημα είναι τι θα κάνει ο “πρωταγωνιστής” αν το κόμμα του δεν θα έχει μεγάλο ποσοστό; Θα οδηγήσει τη χώρα σε μια προοδευτική κυβέρνηση με λιγότερους όρους ή σε νέες εκλογές όπου μάλλον θα έχει μικρότερο ποσοστό;
Ένα τρικομματικό σύστημα;
H δημοσκοπική άνοδος του Κινάλ που από τον Μάιο γίνεται ξανά ΠΑΣΟΚ έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά καθώς συνέβη σε περίοδο που το κόμμα δεν είχε αρχηγό και σε μια περίοδο που ΄έχει έναν νέο και βασικά άγνωστο αρχηγό.
Μια πτώση της Νέας Δημοκρατίας σε ποσοστά και η άνοδος του ΠΑΣΟΚ σε διψήφια ποσοστά δημιουργούν ένα πλαίσιο τρικομματικού συστήματος και συμμαχικών κυβερνήσεων που δημιουργεί ένα νέο πολιτικό σκηνικό.
Ούτε η Νέα Δημοκρατία, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση χωρίς τουλάχιστο ένα ακόμα κόμμα και το βάρος του ρυθμιστή πέφτει ΄όχι μόνο στο αναστημένο ΠΑΣΟΚ, αλλά και σε άλλα μικρότερα κόμματα -με την προϋπόθεση πως θα μπουν στη Βουλή.
Η απλή αναλογική παρότι δεν υποστηρίζεται ούτε από την Νέα Δημοκρατία ούτε από το Κινάλ μπορεί να δώσει συμμαχικές κυβερνήσεις, να τελειώσει τον δικομματισμό και να ενισχύσει μικρότερα κόμματα σε ένα άλλο πολιτικό σκηνικό.
Αντίθετα το σύστημα με το οποίο θα γίνουν οι μεθεπόμενες εκλογές όπου παρά το ισχυρό μπόνους στο πρώτο κόμμα πέρα από την νόθευση της λαϊκής ψήφου μάλλον είναι αυτό που θα οδηγήσει σε ακυβερνησία.
Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα δεν θα έχουν πλέον ποσοστά 40-48% και δεν θα αθροίζουν ψήφους έως 87%, αλλά αν κυβερνούν θα εκφράζουν λιγότερο από το 20% της κοινωνίας.
H ευκαιρία της απλής αναλογικής
Πιθανόν η απλή αναλογική μπορεί να επηρεάσει και την αποχή που διογκώθηκε τα τελευταία χρόνια και να ευνοήσει την δημιουργία νέων κομμάτων.
Ήδη φέρνει ένα πρωθυπουργό να ομολογήσει πως δεν μπορεί να κυβερνήσει με το δικό του κόμμα και μόνο κι ΄ένα αρχηγό αξιωματικής αντιπολίτευσης να πηγαίνει στις εκλογές με σκοπό τη συνεργασία με άλλα κόμματα.
Μαζί με την τύχη των κομμάτων οι εκλογές με απλή αναλογική θα διαμορφώσουν μια κουλτούρα συμμαχιών και προγραμματικών συγκλίσεων που ήταν αδιανόητες στο παρελθόν.
Τα πολύ μεγάλα κόμματα με τους χαρισματικούς ηγέτες και τις μεγάλες συγκεντρώσεις είναι παρελθόν. Και οι εκλογές με απλή αναλογική μπορεί να συμβ΄άλλουν σε πιο πολύ δημοκρατία, σε πολιτικές διαβουλεύσεις και πιο τίμια κοινοβουλευτική εκπροσώπηση -έστω για μια φορά.
