To Μελέτη Ρεντούμη
Το δημοψήφισμα στη Μ.Βρετανία που διενεργήθηκε στις 23 Ιουνίου, ήταν αναμφισβήτητα το πιο κρίσιμο γεγονός για όλη την παγκόσμια κοινότητα για το τρέχον έτος
Παρά το αμφίρροπο της όλης διαδικασίας και των εκστρατειών της παραμονής ή της εγκατάλειψης της ΕΕ, το τελικό αποτέλεσμα ήταν ένας αιφνιδιασμός για τους πάντες τόσο για την βρετανική ηγεσία, που πρωτοστάτησε υπέρ του Bremain όσο και για την ΕΕ που είδε τελικά να επικρατεί το Brexit με καθαρή διαφορά, άνω του 1 εκατ. ψήφων.
Το ερώτημα που τίθεται βέβαια αυτή τη στιγμή είναι τι πρόκειται να συμβεί από δω και στο εξής, καθώς ήδη οι οικονομικές συνέπειες του Brexit αρχίζουν να διαφαίνονται με την υποτίμηση της στερλίνας και την πτώση των χρηματιστηρίων, να οδηγούν σε εκατοντάδες δις, απώλειες για την Βρετανική οικονομία.
Ήδη αρκετοί πολίτες που ψήφισαν Brexit το έχουν μετανιώσει, όπως οι ίδιοι δήλωσαν ενώ στο Λονδίνο, ένα από τα σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά κέντρα του κόσμου, επικρατεί ένας πανικός, για την απώλεια του City και των πολυεθνικών που εδρεύουν, με κίνδυνο την φυγή τους αλλά και την τεράστια αύξηση της ανεργίας.
Πιο συγκεκριμένα, έχουν ήδη συγκεντρωθεί πάνω από 3 εκατ. υπογραφών στο Λονδίνο, με στόχο τη διενέργεια ενός 2ου δημοψηφίσματος που μπορεί ν’ανατρέψει το προηγούμενο. Μάλιστα έχει προταθεί να περάσει σχέδιο νόμου, όπου ν’ακυρώνεται ένα δημοψήφισμα, αν δεν συγκεντρώνει τις προτιμήσεις του 60% των πολιτών και η συμμετοχή δεν υπερβαίνει το 75% του εκλογικού σώματος.
Επί της αρχής, το Βρετανικό κοινοβούλιο, λόγω του μεγάλου αριθμού υπογραφών, είναι υποχρεωμένο να συζητήσει το θέμα στη Βουλή, καθώς και τη συγκεκριμένη πρόταση που προτείνεται να έχει αναδρομική ισχύ.
Επίσης, θα πρέπει να τονίσουμε, ότι το συγκεκριμένο δημοψήφισμα στη Βρετανία δεν έχει νομικό δεσμευτικό χαρακτήρα, που σημαίνει ότι δεν υποχρεούται η Βουλή να το εφαρμόσει, αλλά απλά να το λάβει υπόψη της.
Βέβαια στα παραπάνω αφενός υπάρχει ο αντίλογος της λαϊκής κυριαρχίας, όπου είναι δύσκολο μια κυβέρνηση ν’ αντιστρέψει ένα αποτέλεσμα που αφορά το μέλλον των Βρετανών πολιτών, και από την άλλη δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή η νομική φόρμουλα για τη διενέργεια ενός 2ου δημοψηφίσματος.
Εκτός των συγκεκριμένων επιχειρημάτων το Brexit ενδέχεται να προσπαθήσει να μπλοκάρει και η Σκωτία, η οποία ψήφισε πρόσφατα σε δημοψήφισμα να παραμείνει ναι μεν στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ενταγμένο στην ΕΕ και όχι έξω από αυτή. Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι θα πυροδοτηθεί ένα νέο δημοψήφισμα από πλευράς τους αφενός για ανεξαρτησία και ένταξη στην ΕΕ, αφετέρου στο να μπλοκάρει με τους βουλευτές της στο Βρετανικό Κοινοβούλιο την έγκριση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος.
Η ΕΕ από την πλευρά της, παρά το αρχικό σοκ, δείχνει αποφασισμένη να προχωρήσει τάχιστα στο διαζύγιο με την Βρετανία, για ν’ ανακόψει το κύμα φυγής και άλλων κρατών μελών, χωρίς να δώσει πρόσβαση στην κοινή αγορά σε χώρες που θα θεωρούνται πλέον τρίτες.
Παρ’όλα αυτά η ηγεσία της Βρετανίας δεν δείχνει διατεθειμένη να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας για την διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ, προσπαθώντας να κερδίσει χρόνο, τόσο για μια ομαλή μετάβαση σ’ένα διαφορετικό καθεστώς ίσως και για να διερευνηθούν οι πιθανότητες μιας ανατροπής του υφιστάμενου αποτελέσματος.
Μάλιστα έχει ανακοινωθεί τον Οκτώβριο συνέδριο του κόμματος των Συντηρητικών στη Βρετανία για την ανάδειξη νέου πρωθυπουργού που θα κληθεί να οδηγήσει την χώρα εκτός ΕΕ.
Όλα τα παραπάνω, μαρτυρούν ένα περιβάλλον, οικονομικά, πολιτικά και θεσμικά, απολύτως ρευστό, με την ΕΕ να περνά ίσως την μεγαλύτερη συστημική κρίση από ιδρύσεώς της, μετά την οικονομική των τελευταίων ετών.
Το πώς τελικά θα κινηθούν τα πράγματα είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς, τόσο για την ενεργοποίηση του Brexit όσο και για την διαμόρφωση της τελικής σχέσης που θα έχει η Βρετανία με την ΕΕ, αλλά και τον ρόλο που θα καταφέρει συνολικά να παίξει η ΕΕ στο να προασπίσει τους συνεκτικούς δεσμούς μεταξύ των μελών της.
Σε κάθε περίπτωση η Ένωση με ή χωρίς τη Βρετανία, πρέπει να βγει ενωμένη και ν’αναθεωρήσει σημαντικό μέρος των πολιτικών της στο πλαίσιο μεγαλύτερης σύγκλισης και πολιτικής ενοποίησης που θα προσδώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια στους πολίτες της.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός.
