Του Διογένη Λόππα
Τις τελευταίες μέρες ο αμετροεπής κ. Erdogan ανακαλύπτει με οδυνηρό τρόπο τα τεράστια κενά της μόρφωσής του και το αδιέξοδο του αυταρχικού και συγκεντρωτικού τρόπου με τον οποίο διοικεί την παραπαίουσα Τουρκική ”Δημοκρατία”.
Υπάρχουν πολλές σταθερές στη γεωστρατηγική, για παράδειγμα ένας αδιάψευστος κανόνας λέει ”μην προελαύνεις προς τη Μόσχα, ιδίως χειμώνα καιρό” και ένας άλλος λέει, μην εμπλέκεις χερσαίες δυνάμεις στην ηπειρωτική Κίνα”. Ένας πιο σύγχρονος λέει ”μην απλώνεις δομές τακτικού στρατού πριν εξασφαλίσεις αεροπορική υπεροχή”.
Για έναν ακατανόητο λόγο οι Τούρκοι επιτελείς, προφανώς κατόπιν παρότρυνσης του πατέρα όλων των μουσουλμάνων, έστησαν προκεχωρημένες βάσεις βαθιά μέσα στο Συριακό βορρά, χωρίς να περάσει από το μυαλό τους ότι αυτή η χώρα διαθέτει και αεροπορία και στρατηγικούς συμμάχους. Μάλιστα, όχι μόνο ξεκίνησαν να θεμελιώνουν ημι-κρατικές δομές στην περιοχή, αλλά είχαν και το θράσος να αποδεσμεύουν ισλαμιστές μισθοφόρους και να τους στέλνουν με καραβιές στη Λιβύη, όπου μοιραία συγκρούονταν με δυνάμεις ρωσικής υποστήριξης. Ουσιαστικά δηλαδή φέρθηκαν σαν κάποιον που απειλεί τα μικρά της αρκούδας.
Νομικά μιλώντας και οι δύο παράτολμες ενέργειες των Τούρκων είναι έωλες: Στη μεν Λιβύη, παρά το γεγονός ότι έχουν προσκληθεί από την αναγνωρισμένη κυβέρνηση, παραβιάζουν ευθαρσώς και με κάθε επισημότητα το εμπάργκο που έχει επιβάλλει ο ΟΗΕ, ενώ στη Συρία βρίσκονται ως κατακτητές σε έδαφος κυρίαρχου κράτους. Και όσο και αν το καθεστώς Assad θεωρείται από πολλούς τυραννικό (όχι άδικα) έχει όμως την έμπρακτη υποστήριξη δύο μόνιμων μελών του συμβουλίου ασφαλείας, συνεπώς κάθε αιτιολόγηση στρατιωτικής εισβολής ακροβατεί στα όρια της λογικής.
Η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο καθώς η ρωσική αεροπορία, δηλαδή ο big capo της περιοχής, βρίσκεται στη χώρα με πρόσκληση της νόμιμης κυβέρνησης και ασκεί νόμιμα καθήκοντα ελέγχου του FIR. Επιπλέον έχει επιβάλλει no fly zone πάνω από την Idlib, δηλαδή πρακτικά οτιδήποτε μη πράσινο αντικείμενο ανιχνεύσουν τα ραντάρ αναχαιτίζεται και καταρρίπτεται, είτε από τα υπερσύγχρονα Su-35, είτε από τα συστήματα S-400/300, Buk και TOR M1 που αφθονούν στην περιοχή.
Οι (μηδενικές) επιλογές Erdogan
Από τη στιγμή λοιπόν που οι τουρκικές τεθωρακισμένες φάλαγγες έγιναν (νόμιμος) στόχος του Συριακού στρατού και δημιουργήθηκαν οι πρώτες πολύ βαριές απώλειες, οι επιλογές των Τούρκων επιτελών είναι ουσιαστικά μηδενικές (θα εξηγήσω γιατί) και η μόνη λύση στο πρόβλημα είναι αμιγώς πολιτική. Στο στρατιωτικό πεδίο οι Τούρκοι έχουν ήδη χάσει, χωρίς να χρειαστεί να πολεμήσουν, γιατί αυτό επιτάσσουν οι λογικές του πολέμου.
Οποιαδήποτε, όχι μόνο επέλαση, αλλά ακόμα και απαγκίστρωση των τουρκικών τακτικών δυνάμεων, που τόσο αφελώς άπλωσε το καθεστώς σε εχθρικό έδαφος, απαιτεί εσπευσμένα μια στοιχειώδη αεροπορική κάλυψη. Σε αντίθετη περίπτωση τα άρματα, τα πυροβόλα και το πεζικό είναι απλά μπουκίτσες, όχι μόνο για τα υπερσύγχρονα ρωσικά βομβαρδιστικά, αλλά ακόμα και για τα απαρχαιωμένα συριακά Su-24. Και βέβαια αναλογιστείτε ότι η συριακή αεροπορία αποφεύγει να κτυπήσει ευθέως τουρκικές δυνάμεις, καθώς τέτοια εντολή έχει από τους Ρώσους. Δηλαδή, το χάος που έχει προκληθεί στις τάξεις του καταρρέοντος τουρκικού στρατού μέχρι σήμερα, προήλθε απλώς από ατύχημα.
Αν οι Σύροι επεδίωκαν να κτυπήσουν τουρκικούς στόχους, δεν θα είχε μείνει τίποτα. Αυτό δε συμβαίνει, ούτε γιατί ο τουρκικός στρατός είναι υποδεέστερος του συριακού, ούτε επειδή οι Τούρκοι δε διαθέτουν τα μέσα ή την τεχνολογία για να επιβληθούν. Συμβαίνει απλώς και μόνο γιατί ο πρώτος κανόνας στην πρώτη σελίδα του εγχειριδίου του modern warfare είναι η εξασφάλιση αεροπορικής υπεροχής.
Όμως οι Τούρκοι δεν μπορούν να εισέλθουν με την ισχυρή αεροπορία τους εντός του Συριακού εναέριου χώρου, καθώς τότε θα γινόταν αυτοδικαίως στόχος των υπερσύγχρονων αντιαεροπορικών συστημάτων που συνωστίζονται εκεί, λόγω του Ρωσικού no fly zone. Ακόμα και οι Ισραηλινοί, που η αεροπορία τους είναι σε τελείως άλλο επίπεδο τεχνολογίας και εμπειρίας από την τουρκική, όταν σχεδιάζουν κτυπήματα (εναντίον ιρανικών στόχων) εντός του συριακού εδάφους, το κάνουν πάντοτε μέσα από το FIR του Λιβάνου. Ακόμα και οι ίδιοι οι Αμερικανοί, όταν πρέπει να εισέλθουν σε αεροπορικό χώρο δυτικά του Ευφράτη, καταθέτουν σχέδια πτήσης στους Ρώσους.
Στην υποθετική (πλην παράλογη) περίπτωση που οι Τούρκοι αποφάσιζαν να αναμετρηθούν με τη Ρωσική αεροπορία, θα μπορούσαν ίσως να επικρατήσουν, αλλά πρώτον οι απώλειές τους θα ήταν τρομακτικές και θα έχαναν αυτοστιγμεί τον έλεγχο του Αιγαίου (και όχι μόνο), και δεύτερον θα διακινδύνευαν μια γενική σύρραξη την οποία δεν έχουν τη δυνατότητα να ελέγξουν σε κανένα επίπεδο, καθώς οι Ρώσοι θα ισοπέδωναν τις οικονομικές και στρατιωτικές υποδομές της Τουρκίας μέσα σε λίγες ώρες, απλά εξαπολύοντας μερικές εκατοντάδες πυραύλους πλεύσης από την ασφάλεια της Μεσογείου ή ακόμα και της Κασπίας, χωρίς η ανύπαρκτη αντιαεροπορική άμυνα των Τούρκων να μπορέσει να αντιδράσει στο ελάχιστο.
Για αυτό και μέσα σε όλες τις άλλες ανοησίες που έχουν αραδιάσει οι Τούρκοι τις τελευταίες μέρες, μέσα στον πανικό τους, είναι η επιβολή no fly zone στη Συρία από το ΝΑΤΟ (κάποιος να τους εξηγήσει ότι το ΝΑΤΟ είναι αμυντική συμμαχία) και η αποστολή συστημάτων Patriot από τους ”συμμάχους” (τους οποίες λίγους μήνες πριν έγραφαν στα παπάρια τους σε στυλ Μουτζούρη, είτε με την παραγγελία των S-400, είτε με την επίθεση στους Κούρδους και τη διπλή εισβολή στη Συρία).
Αν τώρα οι Τούρκοι αποφάσιζαν να έλθουν σε σύρραξη με τη Συρία, αυτό θα τους έφερνε αυτόματα σε ευθεία αντιπαράθεση τόσο με τη Ρωσία, όσο και με το Ιράν με κίνδυνο σύρραξης, καθώς οι δύο χώρες αποτελούν εγγυήτριες δυνάμεις της ασφάλειας της Συρίας. Ακόμα λοιπόν και αν οι Ρώσοι ή οι Ιρανοί δεν έσπευδαν να στηρίξουν στρατιωτικά τους Σύρους, και μόνο οι οικονομικές συνέπειες θα ήταν απολύτως καταστροφικές για την τουρκική οικονομία που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δύο αυτές χώρες.
Έτσι οι Τούρκοι είναι ολοκληρωτικά εγκλωβισμένοι στην κόλαση της Idlib, χωρίς εναλλακτικές. Πρωτίστως η κατάσταση αυτή δυναμιτίζει τα σχέδιά τους για τη Λιβύη και καθιστά τη θέση του κ. Sarraj ιδιαιτέρως επισφαλή. Έτσι το τελευταίο χαρτί του κ. Erdogan είναι η διασπορά πανικού στην Ευρώπη και ο πιο σίγουρος τρόπος για κάτι τέτοιο είναι το προσφιλές του προσφυγικό.
Η ανηθικότητα αυτού του παράφρονα ηγέτη είναι τόσο ογκώδης ώστε δε διστάζει να χρησιμοποιεί ταλαίπωρους, κατατρεγμένους ανθρώπους για να εξυπηρετήσει τους διαστροφικούς αναθεωρητικούς του σχεδιασμούς. Τη μια στιγμή τους προορίζει για ανθρώπινη ασπίδα ανάμεσα σε Τουρκία και Συρία, την άλλη για να αλλοιώσει την πληθυσμιακή σύνθεση του Συριακού Κουρδιστάν και τώρα για να εκβιάσει την Ευρώπη, ώστε να διασωθεί ο ίδιος στην παγίδα της Idlib, που έπεσε με δική του ευθύνη, όταν όλοι, μα όλοι, Αμερικανοί, NATO, Ευρωπαίοι, Ρώσοι και Ιρανοί του έλεγαν να μην πάει.
Από όλες τις αμετροεπείς δηλώσεις του, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες, η πιο ανατριχιαστική είναι ότι η Τουρκία βρίσκεται στη Συρία ως προσκεκλημένη του συριακού λαού. Αυτή η δήλωση θα πρέπει να κτυπήσει κόκκινο συναγερμό στην κοιμωμένη Αθήνα της Χάγης, καθώς, αν τελικά η κυβέρνηση – καρνάβαλος όντως κάνει πράξη το αδιανόητο, δηλαδή την ανέγερση κλειστών νησιωτικών κέντρων, δεν θα αργήσει να έρθει η μέρα όπου ο Τουρκικός στρατός θα γίνει ο προσκεκλημένος των ”αδελφών” του κ. Erdogan έπειτα από μια καλοστημένη προβοκάτσια.
Και από όλες τις αδιανόητες δηλώσεις συμπαράστασης προς την Τουρκία από Αμερικανούς, ΝΑΤΟ και (δυστυχώς) Ευρωπαίους είναι τρομακτικά ανησυχητικό το ότι απουσιάζει πλήρως η στοιχειώδης διπλωματική τακτική της διατύπωσης (έστω), ότι η Τουρκία δρα εκεί ως κατοχική δύναμη. Η παράλειψη αυτή, η οποία επιδεινώνεται από την ανυπαρξία των δικών μας ανίκανων του υπουργείου εξωτερικών, εκθέτει ανεπανόρθωτα την Κύπρο, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο θύμα του Τουρκικού μεγαλοϊδεατισμού.
Η Κύπρος κείται (ακόμα) μακράν
Δυστυχώς όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις μετά τον Ανδρέα, δρουν ωσάν το Κυπριακό να μην υφίσταται ως κυρίαρχο πρόβλημα των Ελληνοτουρκικών εντάσεων, με αποκορύφωμα τα ζεϊμπέκικα του Παπανδρέου του Γ’ και τα καραγκιοζλίκια με τις κουμπαριές του Καραμανλή του Β’. Η πολύπαθη Κύπρος αποτελεί τη θεμέλιο λίθο των εντάσεων με την Τουρκία και αποτελεί επίσης τον κύριο κρίκο της αλυσίδας που σήμερα συνδέει τους κακοήθεις όγκους της εξωτερικής μας πολιτικής, δηλαδή το Κουρδικό ζήτημα, το γκριζάρισμα του μισού Αιγαίου και (least but not last) το Λιβυκό σύμφωνο.
Κατά την προσωπική μου άποψη, οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις θα έπρεπε να είναι στον πάγο, η δε γενικότερη στάση μας απέναντι στους Τούρκους θα έπρεπε να είναι απολύτως εχθρική και αρνητική, έως ότου επιτευχθεί το status quo ante στην Κύπρο. Βέβαια αυτό μέχρι σήμερα ήταν αδύνατο για δύο λόγους: Πρώτον εξαιτίας των αφόρητων Αμερικανικών πιέσεων για τη διευθέτηση της de facto ρήξης στην νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και δεύτερον εξαιτίας της διαχρονικής φιλοτουρκικής στάσης των Γερμανών, οι οποίοι ας μην ξεχνάμε ότι υπήρξαν βασικοί σπόνσορες όλων των τελευταίων κυβερνήσεων.
Σήμερα όμως η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική, γιατί αφενός οι Αμερικανοί είναι αποφασισμένοι να απόσχουν από οποιεσδήποτε σοβαρές διαμεσολαβήσεις στην περιοχή και αφετέρου οι Γερμανοί είναι ολοκληρωτικά βυθισμένοι στην εσωστρέφεια της μετα – Merkel εποχής και βρίσκονται σε απελπιστική (αμυντική) θέση προσπαθώντας να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη αστάθεια (επιεικώς) της ευρωζώνης και ταυτόχρονα τους διαφαινόμενους Αμερικανικούς δασμούς που μαθηματικά θα οδηγήσουν σε συρρίκνωση της οικονομίας τους, με ότι αυτό συνεπάγεται πολιτικά (με το AfD να καραδοκεί). Οι πιέσεις δε του covid19 στο ήδη ασταθές κλίμα, ενδέχεται να επιφέρουν τη χαριστική βολή και αυτό γιατί τυχόν επιβράδυνση στην οικονομία της Κίνας θα κτυπήσει πρώτα και κύρια τις Γερμανικές εξαγωγές.
Αυτή λοιπόν η αλλόκοτη και πρωτοφανής συγκυρία σε συνδυασμό με τη λυσσώδη επιθετικότητα της Τουρκίας δίνει για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες τη μοναδική ευκαιρία στην Ελληνική εξωτερική πολιτική να χειραφετηθεί, έστω και μερικώς. Δεν ισχυρίζομαι βέβαια τίποτα ριζικές γεωπολιτικές στροφές και άλλα τέτοια παραμύθια, αλλά το προφανές, ότι δηλαδή για πρώτη φορά είμαστε (σχετικώς) ελεύθεροι και από τους δύο πόλους εξάρτησης να κινηθούμε με γνώμονα το στενό εθνικό συμφέρον μας. Και τη συγκεκριμένη στιγμή το στενό εθνικό μας συμφέρον είναι η σκλήρυνση της στάσης μας απέναντι στην Τουρκία και η λήψη ενεργών πρωτοβουλιών σε όλους τους κακοήθεις όγκους που μας απειλούν ως εθνική υπόσταση, δηλαδή σε Κύπρο, Κουρδιστάν, Αιγαίο και Λιβύη.
Για παράδειγμα, αυτές τις ώρες θα έπρεπε να δίνουμε κανονική μάχη στα διεθνή φόρα και ιδιαίτερα στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, αν όχι υπέρ του Assad (θα ήταν ”very demanding” με διπλωματικούς όρους), τουλάχιστον υπέρ μιας μέσης λύσης που θα έθαβε τους Τουρκικούς σχεδιασμούς. Αν μη τι άλλο θα περίμενε κανείς μια διατύπωση στα κοινά ανακοινωθέντα που να αναφέρεται στο status της Τουρκίας ως κατοχικής δύναμης, κάτι δηλαδή που θα βοηθούσε πολύ την Ελληνική διπλωματία και στο μέτωπο του Κυπριακού.
Φευ. Αντί για αυτό, παρακολουθούμε έκπληκτοι ρεπορτάζ περί ΜΟΕ, συνάξεις του ΕΛΙΑΜΕΠ που θυμίζουν συγγράμματα του Isaak Asimov και φιλοφρονήσεις μεταξύ των υπουργών άμυνας ανήμερα της επετείου της ήττας των Ιμίων. Οι δε κυβερνητικοί παράγοντες δε σταματούν να μας ενημερώνουν με κάθε ευκαιρία για τα ευεργετήματα της Χάγης ή για την πανάκεια της συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο και όχι μόνο.
Βλέπουμε επίσης να ενισχύονται οι σύμμαχοι των Αμερικανών με ελληνικούς Patriot (σωστά κατά την άποψή μου), αλλά οι κυπριακοί S300 να παραμένουν στην Κρήτη (εδώ χωρούσε σοβαρή διαπραγμάτευση που δεν έγινε, γιατί εμείς είμαστε και επισήμως προβλέψιμοι).
Βλέπουμε επίσης να ξοδεύονται κονδύλια για να σταλούν κάποιοι κανίβαλοι με στολές των ΜΑΤ με μοναδικό σκοπό να εξευτελίσουν, να δείρουν και να καταστρέψουν περιουσίες Ελλήνων πολιτών, αλλά να μην έχει σταλεί ούτε ένας στρατιωτικός σύμβουλος μέχρι το Κομπάνι στο Κουρδιστάν ή μια φρεγάτα που να επιτηρεί στοιχειωδώς το εμπάργκο στη Λιβύη παρόλο που εκεί παίζεται το ενεργειακό μέλλον της χώρας μας.
Και αν τώρα έχουμε πάρει μια μικρή ανάσα στο Λιβυκό, γρήγορα η κατάσταση θα αλλάξει καθώς η μοναδική διέξοδος των Τούρκων είναι ο συμβιβασμός με τους Ρώσους. Παρά τις εκατέρωθεν απειλές και τους συνήθεις τουρκικούς λεονταρισμούς (που δε συγκινούν κανέναν έξω από το τρίγωνο Κολωνάκι – Σύνταγμα – Εκάλη), ο κ. Erdogan αργά ή γρήγορα θα συρθεί σε οδυνηρές διαπραγματεύσεις με τον κ. Putin, προκειμένου να σώσει ότι μπορεί να σωθεί στην Idlib.
Και επειδή ο κ. Erdogan δεν έχει πολλά assets αυτή τη στιγμή να διαθέσει προκειμένου κάποια νέα ”ατυχήματα” να μην (εξ)αφανίσουν το γόητρο που ακόμα διαθέτει στο χειραγωγημένο εσωτερικό της χώρας του, το πιθανότερο θα είναι να αφήσει τους Λίβυους συμμάχους του στις διαθέσεις του στρατηγού Haftar και στους μισθοφόρους του κ. Putin. Και τότε η αστάθεια θα μεταφερθεί δυτικά και ήδη έχουμε πάρει μια πρώτη γεύση από την τακτική που θα χρησιμοποιηθεί.