Γράφει ο Γιώργος Λακόπουλος
Στη Δημοκρατία τον πρώτο λόγοι πρέπει να έχουν οι εκλεγμένοι. Αλλά ο ίδιος εκχώρησε στους «νταβατζήδες» το σκοινί με το οποίο θα τον κρεμάσουν…
Από τη στιγμή που τα ΜΜΕ στην Ελλάδα έπαψαν να είναι εκδοτικές επιχειρήσεις και έγιναν παραρτήματα άλλων δραστηριοτήτων, είναι για τους πολιτικούς παιχνίδι με τη φωτιά: από μακριά κρυώνουν από κοντά καίγονται.
Στη δεκαετία του 1980 η ενημέρωση , ειδικά στο «δημοκρατικό χώρο», ήταν υπόθεση ενός μεγάλου εκδοτικού συγκροτήματος -του ΔΟΛ, που κυριαρχούσε με το «Το Βήμα» και «Τα Νέα»- και μιας λαϊκής εφημερίδας που εξέδωσε ένας εργολάβος- το «Εθνος» συμφερόντων Μπόμπολα. Δίπλα τους η πρωτοποριακή «Ελευθεροτυπία» είχε ιδιαίτερη επιρροή στο νεανικό κοινό.
Η Βλάχου με την «Καθημερινή», οι Μπότσηδες με την «Απογευματινή» και την «Ακρόπολη» και το συγκρότημα Βελλίδη στη Βόρειο Ελλάδα, και αργότερα η εκδοτική παρουσία του Βουδούρη είχαν ισχυρή παρουσία, στο χώρο της Δεξιάς.
Αλλά το κέντρο βάρους στην κυρίαρχη τότε Δημοκρατική Παράταξη σε ότι αφορά την ενημέρωση βρισκόταν στο δίπολο Λαμπράκης-Μπόμπολας, γύρω από το οποίο αναπτύσσονταν ο κλιμακούμενος ανταγωνισμός των ισχυρών της οικονομίας Βαρδινογιάννη–Κόκκαλη.
Από το 1981 ρυθμιστικός παράγων και στα δυο επίπεδα ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, έχοντας και το εργαλείο της κρατικής τηλεόρασης.
Τότε κάποιοι στο ΠΑΣΟΚ πίστευαν ότι αν ευνοήσουν την ανάπτυξη και άλλων παικτών ανάμεσα στους δυο μεγάλους η ρύθμιση θα είναι ευχερέστερη.
Ετσι στην αρχή ευνοήθηκε η έκδοση της «Ελεύθερης Γνώμης», η ανάπτυξη της « Αυριανής» και στο τέλος η ορμητική είσοδος του Κοσκωτά που απειλούσε ολόκληρο το εκδοτικό σύστημα. Κυρίως επειδή δεν μπορούσαν να τον παρακολουθήσουν στις επενδύσεις που έκανε στο χώρο με «δικά του λεφτά».
Η συνέχεια είναι γνωστή.
Η κυριαρχία της ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 κατέστησε πανίσχυρους τους παλαιούς εκδότες που την «ανέλαβαν» αυθαίρετα και παράνομα στην ουσία και πάντως χωρίς αντάλλαγμα στο κράτος για τις συχνότητες.
Αλλά στην πορεία ευνόησε τους μεγάλους οικονομικούς παράγοντες που άλωσαν το χώρο της ενημέρωσης– δημιουργώντας νέα επιχειρηματικά σχήματα στο χώρο – στα οποία και σε κάποιες περιπτώσεις προστέθηκαν και ποδοσφαιρικά σωματεία.
Από ένα σημείο και πέρα το πολιτικό σύστημα κατέστη υπόδουλο στους μιντιάρχες, με την οικονομική ισχύ.
Ο πολιτικός διαχωρισμός στη Βουλή ήταν μάλλον εικονικός. Στην πραγματικότητα πίσω από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ δρούσαν καταλυτικά τα οριζόντια «κόμματα» των μεγάλων οικονομικών παραγόντων. Υπήρξε περίοδος που ένας από αυτούς είχε στο «κόμμα του» τουλάχιστον 50 βουλευτές από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ -με επιρροές και στην Αριστερά..
Όπως ήταν λογικό μετά την εκλογή βουλευτών ήλθε και η ανάδειξη πρωθυπουργών, από το μιντιακό και οικονομικό σύμπλεγμα, που χειραγωγούσε το δημόσιο βίο, δια της ενημέρωσης και της εξαγοράς συνειδήσεων..
Ο Κώστας Καραμανλής επιχείρησε να απελευθερώσει την πολιτική από τους «νταβατζήδες», αποσυνδέοντας την τηλεόραση από τους προμηθευτές του δημοσίου με το νόμο για τον «βασικό μέτοχο». Αρνούμενος γενικά τις «υποδείξεις» τους- ακόμη και τις επαφές μαζί τους. Αλλά προδόθηκε από μέσα και ο συνασπισμός τους τον εξουδετέρωσε.
Ο Αλέξης Τσίπρας το 2014 αρνήθηκε τη στήριξη που του προσέφερε ο Σταύρος Ψυχάρης για λογαριασμό του κυρίαρχου μιντιακού τραστ -και αυτό δεν τον εμπόδισε να κερδίσει τις εκλογές.
Αλλά ήταν πλέον ορκισμένοι αντίπαλοί του και για «να μην ξανασυμβεί αυτό» -που έλεγε κάποιος στις συνάξεις τους- επένδυσαν σε κάποιον που έχει κληρονομικότητα στη συνδιαλλαγή μαζί τους: τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Μέσα σε τρία χρόνια τον έκαναν πρωθυπουργό και παραμένει.
Εν τω μεταξύ καθώς η ενημέρωση πλέον στην Ελλάδα είναι υπόθεση επιχειρηματικών συμφερόντων – σε βαθμό που να προβληματίζονται στο κοινοτικό κέντρο γι’αυτή την υπερ-συγκέντρωση, που μόνο ενημέρωση δεν παρέχει-ο Μητσοτάκης όσο ισχυρός και αν εμφανίζεται, τόσο ανίσχυρος είναι απέναντί τους.
Μόνο ένας από τους μιντιάρχες αν τον βάλει στο σημάδι, είναι θέμα μηνών να καταρρεύσει η κυβέρνησή του. Ο ίδιος, με τον επαγγελματισμό που τον διακρίνει, ενώ είναι πλήρως υποταγμένος στους χορηγούς του -και τους ανταποδίδει τη στήριξη με διοχέτευση κρατικού και κοινοτικού χρήματος στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, αλλά και στα μέσα που διαθέτουν-ταυτόχρονα αναζητά τρόπους προσωπικής χειραφέτησης.
Από ότι φαίνεται κατέληξε στην μιντιακή ενίσχυση ενός επιχειρηματικού ομίλου που έγιναν γνωστοί ως «Μπακοκαϋμενάκηδες»- όπως ήταν στη δεκαετία του 1980 οι «Αρφανοχιόνηδες».
Μετά την εδραίωσή του στον κατασκευαστικό τομέα, το εφοπλιστικό δίδυμο Μπάκου-Καϋμενάκη και ο προσωπικός φίλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, Αλέξανδρος Εξάρχου, ενισχύουν την παρουσία τους στα ΜΜΕ.
Πλην των δυο, τοπικής εμβέλειας-τηλεοπτικών σταθμών που διαθέτουν – και των άλλων που ενισχύουν- προχωρούν στην απόκτηση των δυο μεγαλύτερων ιστοσελίδων- η μια από τις οποίες διαθέτει και εφημερίδα.
Όταν κλείσει αυτός ο κύκλος μιντιακής εξάπλωσης – που μάλλον θα συμπληρωθεί και με άλλες εξαγορές και την απόκτηση καναλιού πανελλαδικής εμβέλειας- θα μπορούμε να λέμε ότι «ήλθε καινούργιος σερίφης στην πόλη».
Οι νέοι μιντιάρχες – στους οποίους αποδίδεται ότι διαθέτουν μεγάλη χρηματική ρευστότητα- θα εδραιώσουν τη θέση τους και αυτό θα τους καταστήσει ανταγωνιστές των άλλων «θηρίων» του χώρου.
Δεόμενων των δεσμών τους με το Μητσοτάκη, είναι αναμενόμενο να στραφούν κάποιοι από τους υπολοίπους, -αν όχι όλοι-ενάντιον τους και πρακτικά εναντίον του Μητσοτάκη.
Ετσι, η ιστορία με τον Κοσκωτά θα επαναληφθεί. Και αν τότε την κέρδισαν οι εκδότες επειδή ο Κοσκωτής ήταν απατεώνας, με τους «Μπακοκαϋμεάκηδες» ,που έχουν υγιή επιχειρηματική ισχύ, τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Δηλαδή θα είναι δύσκολα για τον πολιτικό που τους καθιστά παράγοντες ενημέρωσης.
Το μιντιακό κατεστημένο ενσωμάτωσε τον Ιβάν Σαββίδη στην πρακτική υποστήριξης του Μητσοτάκη- με τον ίδιο να ξορκίζει , ακόμη και από το βήμα της Βουλής, το ενδεχόμενο να αποκτήσει μέσα που θα στήριζαν τον Τσίπρα.
Αλλά εν προκειμένω αυτό που εξελίσσεται είναι διαφορετικό: ο Μητσοτάκης στρέφεται στην ουσία εναντίον όσων τον ανέδειξαν με την – λογική- επιδίωξη να απεξαρτηθεί- έστω να έχει λιγότερη ανάγκη από όσους τον ανέδειξαν. Και άλλες φορές το επιχείρησε στο παρελθόν αλλά με …λόγια.
Στηρίζοντας τώρα, όπως του αποδίδεται, τη δημιουργία-νέου πόλου στην ενημέρωση, στην ουσία προσπαθεί να κοντύνει τα «τέσσερα πόδια του τραπεζιού» της στήριξής του ως τώρα: Μαρινάκης, Αλαφούζος, Βαρδινογιάννης , Κυριακού.
Το έδαφος για όποιον προσπαθεί να παίξει στο μιντιακό χώρο είναι πάντα ολισθηρό. Και όσοι ως τώρα έβαλαν απέναντί τους έστω και έναν από τους ισχυρούς του μιντιακού κατεστημένου-και την οικονομική ισχύ που το συνοδεύει-ηττήθηκαν. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Κώστας Καραμανλής, ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, στην αρχή είχε την υποστήριξή τους για να εκπορθήσουν τον Παπανδρέου. Αλλά στην πορεία κάποιοι αισθάνθηκαν ότι τους «έριξε» και στράφηκαν εναντίον του. Ήταν θέμα χρόνου να τον καταβροχθίσουν όσοι ο ίδιος αποκάλεσε «διαπλεκόμενα συμφέροντα».
ΤΟ 1993 δεν τον νίκησε ο Λαλιώτης με τις καμπάνιες του, αλλά ο Αλαφούζος με την κοινοποίηση μιας μόνο επιταγής που του έστειλε…
Ο γιος του δείχνει να ακολουθεί την πορεία του.. Ταυτίσθηκε υπερβολικά με συστήματα μιντιακής και οικονομικής εξουσίας για να ανέλθει και τώρα αντιλαμβάνεται ότι συγκυβερνά μαζί τους -αν δεν έχουν αυτοί τον πρώτο λόγο.
Για να μη συνεχίσει να βρίσκεται στον έλεγχό τους-και να υπουργοποιεί όσους του υποδεικνύουν-, επιχειρεί να τους περιορίσει με την αποδυνάμωσή τους στο μιντιακό χώρο, εννοώντας την ανάδειξη ενός ανταγωνιστή τους.
Αν το καταφέρει, θα αρχίσει πόλεμος εναντίον του και η έκβασή του δεν θα ευνοήσει. Στη Δημοκρατία τον πρώτο λόγοι πρέπει να έχουν οι εκλεγμένοι. Αλλά ο ίδιος εκχώρησε στους «νταβατζήδες» το σκοινί με το οποίο θα τον κρεμάσουν… Έτσι συνέβη και με τον πατέρα του…
