Του Μανώλη Ροζάκη
Αυτό συμβαίνει, όταν η επικοινωνία προσπαθεί, ανεπιτυχώς, να “θέσει υπό έλεγχο” την πραγματικότητα.
Αν εξαιρέσουμε το πρώτο κύμα τής πανδημίας, οι κρίσεις πού “έμελλε” να αντιμετωπίσει η παρούσα κυβέρνηση ήταν, προφανώς μεγάλες, αλλά λίγο πολύ αναμενόμενες. Τόσο οι φυσικές καταστροφές, όσο και ο αντίκτυπος της πανδημίας έχουν ενδελεχώς αναλυθεί, έχουν καταρτιστεί σχέδια και έχουν εφαρμοστεί πολιτικές διαχείρισης, πράγμα πού σημαίνει ότι η εμπειρία (θετική ή αρνητική) υπάρχει. Αυτό βέβαια δεν εξασφαλίζει, ότι εμείς διαβάζουμε και μαθαίνουμε από τα λάθη μας, καθώς και από τα διδάγματα τών άλλων. Το αντίθετο μάλλον ισχύει.
Μιλάμε, δηλαδή, για μία ανεξέλεγκτη “διακυβέρνηση” διαφαινόμενων κρίσεων.
Έτσι όταν η πυρκαγιά κατακαίει, επί δύο εβδομάδες, πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα, χωρίς ανέμους, τότε αυτό που βρίσκεται εκτός ελέγχου είναι η (κατ’ ευφημισμό) λεγόμενη διαχείριση τού συμβάντος και μόνο. Ούτε κουβέντα βέβαια δεν πρέπει να γίνεται, για την περιβόητη πρόληψη ή το υποτιθέμενο σχέδιο αποκατάστασης.
Το ίδιο ισχύει και για την υγειονομική κρίση. Μετά από το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης, βρεθήκαμε στο αναμενόμενο 2ο και 3ο πανδημικό κύμα, με πάνω από 13.000 θύματα. Και αυτό γιατί ακολουθήσαμε ένα παρατεταμένο lockdown, με αμφιλεγόμενα και αντικρουόμενα μηνύματα εφησυχασμού. Χωρίς καμμία μέριμνα για τα μέσα μεταφοράς, περιορισμένη και μη δομημένη στατιστική ανάλυση, προβληματική ιχνηλάτηση, ανύπαρκτη πρωτοβάθμια διαχείριση και υποστελεχωμένες υγειονομικές υπηρεσίες.
Συνεπακόλουθα, η εξίσου αναμενόμενη οικονομική κρίση έφερε και την ιλιγγιώδη ύφεση. Όμως ξανά, η μυωπική νεοφιλελεύθερη απάντηση διόγκωσε το υπάρχον οικονομικό πρόβλημα, αγγίζοντας πλέον τις ευαίσθητες χορδές της εργασιακής ανασφάλειας και τής κοινωνικής συνοχής. Έτσι, απέναντι σε μία έντονα πληθωριστική οικονομική τάση, επιλέγεται λανθασμένα, η συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων και η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Σε ό,τι αφορά τώρα τα ελληνο-τουρκικά και την εξωτερική διπλωματία, η σπασμωδική και χωρίς προετοιμασία, αναγνώριση ΑΟΖ (με την Ιταλία και μερικής με την Αίγυπτο) και το επικοινωνιακό έπος τού Έβρου, δεν μπορούν να υποσκελίσουν το παράνομο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, και τις αδιανόητες συνεχείς προκλήσεις και παραβιάσεις του Oruc Reis. Ο απαράδεκτος αποκλεισμός της χώρας μας από τις διασκέψεις του Βερολίνου, για την Λιβύη και οι χλιαρές διαπιστώσεις των κειμένων στις ευρωπαϊκές συνοδούς κορυφής, επιβεβαιώνουν την ανυπαρξία στρατηγικής και σχεδίου.
Το χειρότερο όμως είναι, ότι διαφαίνεται μία συνεχής υποβάθμιση τού ρόλου της χώρας μας στη ευρύτερη περιοχή, τόσο των Βαλκανίων όσο και της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Λαμβάνοντας υπόψη και την τρέχουσα επικαιρότητα, κανείς δεν θέλει να φανταστεί, τι μπορεί να σημαίνει για την χώρα μας, η επάνοδος των Ταλιμπάν στο πολύπαθο Αφγανιστάν.
Τέλος, τα όρια δείχνουν να στενεύουν, ακόμη και για τα φιλικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία δεν μπορούν να συγκαλύψουν (όσο θα ήθελαν) την αναποτελεσματικότητα της κρατικής μηχανής, ενώ γίνονται άθελά τούς, δέκτες και πομποί της λαϊκής δυσαρέσκειας. Μια ομοβροντία παραπληροφόρησης, πού μετατρέπεται τελικά σε καταιγίδα λαϊκής οργής, μέσα από τα ίδια τα κανάλια επικοινωνίας.
Catch-22, λοιπόν, για το επιτελικό κράτος.
Τώρα μένει να φανεί, αν θα κλείσουν τα μικρόφωνα ή αν θα κατεβάσουν τα μολύβια.
Αυτό πάντως δεν είναι ένα ήρεμο καλοκαίρι, εκτός ίσως από κάποια ανέμελα τριήμερα αναψυχής…
ΥΓ: Η αποτυχία επιβολής τού δυτικού μοντέλου στο Αφγανιστάν θα πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά το εν λόγω αδιέξοδο. Η ρηχή τεχνοκρατική προσέγγιση, προφανώς και δεν αρκεί για να εγκαθιδρύσει δυτικού τύπου δημοκρατίες. Αυτό το ήξερε καλά ο Κ. Καστοριάδης: “… Ακόμη και ‘σοβαροί’ πολιτικοί υπεύθυνοι ανακαλύπτουν τη σελήνη. Ο A. Greenspan πρόεδρος τού Federal Reserve Board… σε μια ομιλία του ανέφερε ότι μετά το 1989 (!) ανακάλυψε ότι πολλά πράγματα πού θεωρούσαμε ως αυτονόητα στο δικό μας σύστημα ελεύθερος αγοράς και ως σύμφυτα με την ανθρώπινη φύση, δεν ανήκαν καθόλου στη ανθρώπινη φύση, αλλά στον πολιτισμό”. Ας το κοιτάξουμε λίγο αυτό, δίνοντας περισσότερη προσοχή σε δύο έννοιες (σημασίες), πού ευτυχώς αρχίζουν να κυκλοφορούν στο συλλογικό μας λεξιλόγιο: την ενσυναίσθηση και την συνεκτικότητα (ιδίως ως επίθετο: συνεκτικό/ή)