Του Γ. Λακόπουλου
Όταν στις 31 Ιουλίου 2019 ανακοινώθηκε από το γραφείο του Πρωθυπουργού ότι ανέθεσε στη Γιάννα Αγγελοπούλου να διοργανώσει τις εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση όλοι προεξόφλησαν λαμπρή επέτειο.
Πράγματι η Αγγελοπούλου βρήκε εξέχουσες προσωπικότητες για την Επιτροπή “Ελλάδα 2021” και στις 7 Νοεμβρίου 2019 η Βουλή κήρυξε πανηγυρικά την έναρξη των εργασιών της.
“Καλούμαστε να επανατοποθετήσουμε την Ελλάδα στον κόσμο” είπε ο Κυρ. Μητσοτάκης. Η πρόεδρος της Επιτροπης ήταν πιο φιλόδοξη: ” Είναι ευκαιρία αναμέτρησης με το μέλλον και άσκησης συλλογικής και αυτογνωσίας”.
Ο πήχης έμπαινε ψηλά. Και οι πρώτες πληροφορίες πρόβλεπαν εντυπωσιακή επέτειο- για πρώτη φορά, αφού το 1921 κάθε άλλο παρά προσφέρονταν για να τιμηθεί η Παλιγγενεσία.
Κι ύστερα ήλθαν οι μέλισσες. Από την Ιταλία, από όπου ξεκίνησε η θανατηφόρα εξάπλωση του COVID-19.
Στις 26 Φεβρουαρίου 2020 ανακοινώνεται το πρώτο κρούσμα στην Ελλάδα και λίγες μέρες αργότερα ο πρώτος θάνατος. Στις αρχές Μαρτίου επιβλήθηκε το πρώτο κύμα περιορισμών στο δημόσιο χώρο και την κυκλοφορία των ανθρώπων.
Για άλλους θα ήταν το τέλος της επετείου προτού καν αρχίσει. Αλλά όχι για την επιτροπή της Αγγελοπούλου.
Έχοντας προσωπική εμπειρία στη διοργάνωση εκδηλώσεων μεγάλη κλίμακας κράτησε από τον θρίαμβο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004- που η ίδια δημιούργησε- την ουσία: μπορούμε να το κάνουμε.
Ακολούθησε μια εντυπωσιακή επιχείρηση κατανίκησης των δυσκολιών της πανδημίας, ώστε η επέτειος να τιμηθεί με πληρότητα και ουσιαστικό περιεχόμενο- έστω χωρίς το πιο αναγκαίο στοιχείο αυτών των γεγονότων: τις δημόσιες συναθροίσεις.
Η Γιάννα δεν είχε τη δυνατότητα να οργανώσει εκδηλώσεις πλήθους, όπως οι Γάλλοι όταν τίμησαν τα 200 χρόνια από τη δική τους Επανάσταση με παρελάσεις στο Σανς Ελυζέ ή οι Βέλγοι τη 200η επέτειο του Βατερλό με εντυπωσιακή αναπαράσταση τη μάχης στο φυσικό της χώρο.
Είχε όμως πρωτοποριακές ιδέες για “μάνατζμεντ υπό πίεση”. Κατά τον τροπο που έδωσε πνοή το 2000 όταν ανέλαβε τη ναυαγισμένη ελληνική Ολυμπιάδα, που απέληξε στους καλύτερα οργανωμένους Αγώνες που είχαν γίνει ως τότε.
Αποφασισμένη να οργανώσει την επέτειο, χωρίς να υστερήσει σε τίποτε το μήνυμα της, παρά τις αντιξοότητες του κορονοϊού, οδήγησε σε επιλογές που δημιουργούν “σχολή”.
Πρώτο: Ουδέποτε ως τότε στην ελληνική Ιστορία δεν διοργανώθηκε εκδήλωση εθνικής – και διεθνούς- κλίμακας με ετήσια διάρκεια, χωρίς ο κρατικός προϋπολογισμός να διαθέσει ούτε ένα ευρώ.
Οι πόροι για την κάλυψη των δαπανών ενός φορέα σαν την Επιτροπή “Ελλάδα 2021” προέρχονται από ιδιωτικές δωρεές, χορηγίες, το Νομισματικό Πρόγραμμα της Επιτροπής και έσοδα από πωλήσεις προϊόντων, χωρίς καμία επιβάρυνση του ελληνικού δημοσίου.
Δεύτερο: Για πρώτη φορά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων δεν κατασκευάσθηκε κεντρικά από κάποιους ειδικούς, αλλά η ευθύνη της διαμόρφωσής του μεταφέρθηκε στην κοινωνία- επιδιώκοντας τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των Ελλήνων εντός και εκτός της χώρας, σε δύσκολες συνθήκες.
Ο στόχος ήταν να τιμηθούν οι πρωταγωνιστές της Εθνεγερσίας και οι Έλληνες που άφησαν έντονο το αποτύπωμά τους στην πορεία της χώρας μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα να αναπτυχθούν πανελλαδικά έργα που θα αφήσουν παρακαταθήκες κατά τόπους και δράσεις που θα ανοίξουν παράθυρα το μέλλον.
Η ανταπόκριση ξεπέρασε κάθε προσδοκία: Η Αυτοδιοίκηση, ΑΕΙ, σύλλογοι , οργανισμοί, εταιρείες, ιδιώτες- συμπεριλαμβανομένης της όπου Γης Ομογένειας– κατέθεσαν περίπου 2000 προτάσεις για την επέτειο. Όλες μαζί έδωσαν στον εορτασμό εμπροσθοβαρές περιεχόμενο- που κωδικοποιήθηκε στο φόρουμ “Ελλάδα 2040”.
Τρίτο: Επισης για πρώτη φορά μια υπόθεση μαζικής κλίμακας που αφορά την πορεία του έθνους δεν διολίσθησε σε -πραγματικές ή προσχηματικές -αντιδικίες, πολιτικών, ιστορικών και πολιτών, αλλά εξελίχθηκε σε κλίμα ενότητας και ομοψυχίας.
Σε περίοδο έντονης πολιτικής φόρτισης, ήταν το μόνο θεμα του δεν προκάλεσε ρήξεις και ανώφελες διαφωνίες.
Οποιεσδήποτε διαφορές υπάρχουν στην χώρα, όποιοι κοινωνικοί και πολιτικοί διαχωρισμοί, υποχωρήσαν για να αποδοθεί τιμή στην Επανάσταση και στους αγωνιστές της Ελευθερίας.
Τέταρτο: Η διοργάνωση πρόβαλε τα επιτεύγματα και τις δυνατότητες των Ελλήνων, τους αγώνες και τις αγωνίες που καθόρισαν τη σύγχρονη εποχή, χωρίς να παραβλέπει τις αδυναμίες και τα λάθη τους, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα μια δέσμη φωτός που δείχνει μπροστά. Για πρώτη φορά στην ανοιχτή συζήτηση το εθνικό παρελθόν μπήκε στη υπηρεσία του εθνικού μέλλοντος.
Πέμπτο: Η επέτειος δεν περιορίσθηκε σε εορταστικές εκδηλώσεις,αλλά συνδέθηκε με τον προοπτική της χώρας και αφήνει πίσω χειροπιαστές παρακαταθήκες στην αναβάθμιση των συνθηκών της καθημερινότητας με ωφέλιμα έργα και δράσεις.
Σ’ αυτά προστέθηκαν εμβληματικά η δωρεά από την Επιτροπή 18 ΜΕΘ στο Νοσοκομείο Παπανικολάου, η υποστήριξη ενός πρωτοποριακού ερευνητικού εγχειρήματος για τη δημιουργία ενός καινοτόμου φαρμάκου κατά του κορωνοϊού και η εστιασμένη υποστήριξη στην αποκατάσταση της βλάβης που προκάλεσαν οι πυρκαγιές στην Εύβοια.
Έκτο: Η Επανάσταση μπήκε στην καθημερινότητα των σημερινών Ελλήνων και η αναδρομή στην Εξέγερση για την Ελευθερία ήταν διαρκώς στην επικαιρότητα. Δημοσιεύματα, εκπομπές, βιβλία, ειδικές εκδόσεις, μουσικές και θεατρικές δημιουργίες, διαλέξεις, αρθρογραφία, παραγωγή έργων ήχου και εικόνας επεκτάθηκαν σε όλο το χώρο που ζουν Έλληνες.
Οργανώθηκαν συζητήσεις με τη θεματολογία της Επανάστασης, σε πολύ υψηλό επίπεδο, με τη συμμετοχή επιστημόνων και διεθνώς προσωπικοτήτων και αναδείχθηκαν, με πολλούς τρόπους, όλες οι πτυχές της Επανάστασης και του εθνικού βίου. Μεσα από αυτά οι αρετές και τα προτερήματα των Ελλήνων, που έφεραν τη δόξα, αλλά και οι αρνητικές πλευρές που οδήγησαν σε καταστροφές.
Με αφορμή την Επέτειο πρόσωπα, γεγονότα, περιστατικά, διεθνείς σχέσεις, αφομοιώθηκαν ακόμη περισσότερο στη συλλογική συνείδηση με καθημερινή ενημέρωση χωρίς περιορισμούς και κανέναν έλεγχο.
Έτσι ενισχύθηκε η εθνική αυτογνωσία και ο συλλογικός στοχασμός στην πορεία των δυο αιώνων. Πήρε νέα ώθηση η συλλογική βούληση να κυλήσουμε όλοι μαζί τον τροχό της ιστορίας μας μπροστά.
Έβδομο: Η άυλη παρακαταθήκη της Επετείου. Η κατάκτηση να γιορτάζουμε ενωμένοι, αναζητώντας την εθνική συνέχεια, η ανάδειξη ότι στη βάση της κοινωνίας υπάρχει πάθος, έμπνευση, όρεξη για δουλειά , εθνική συναίσθηση και πρωτοβουλία, η υλοποίηση νέων τρόπων συνεργασίας πάνω σε ένα πρόγραμμα και η ένταξη της τεχνολογίας σε ένα πρόγραμμα με στόχους χαρακτήρισαν την οργάνωση της επετείου.
Καθιέρωσε νέο είδος μάνατζμεντ για συλλογικές δράσεις, που βασίζεται στην ευρηματικότητα, στην εμπιστοσύνη και την αλληλοκάλυψη. Αξιοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία ανέπτυξε ένα διασταυρούμενο δίκτυο επαφών, συσκέψεων, συζητήσεων και “συναντήσεων” που διεκπεραίωσε έργο που στις συνθήκες της πανδημίας φαινόταν αδύνατο.
Μαζί με την κινητοποίηση της κοινωνίας, τη σύμπνοια και την ανιδιοτέλεια όσων κινητοποιήθηκαν και μετείχαν στις δράσεις της επετείου, η άϋλη κληρονομιά της Επιτροπής “Ελλάδα 2021” είναι υποδειγματική.
Για να διασφαλιστούν οι προ΄ϋποθέσεις και να επιτευχθούν οι στόχοι της επετείου, η προεδρος της Επιτροπής “Ελλάδα 2021” πήρε κάποια προσωπικά ρίσκα, με πρώτο τη διαρκή προσωπική κυκλοφορία της στην επικράτεια, εν μέσω κορονοϊού.
Από τις αρχές του 2020 μέχρι σήμερα η Γιάννα Αγγελοπούλου επισκέφθηκε τις περιοχές της χώρας από κάθε άλλο δημόσιο πρόσωπο.
Καθώς κλείνει το επετειακό έτος ο απολογισμός Δράσεων της “Επιτροπής Ελλαδα 2021” χρειάζεται τόμους για να καταγραφούν έργα και δράσεις.
Το συμπέρασμα είναι ότι το ιστορικό περιεχόμενο της επετείου συνδέθηκε με τις σημερινές ανάγκες και την προοπτική των τοπικών κοινωνιών, αλλά και με τους μελλοντικούς εθνικούς στόχους, χωρίς να υποβαθμιστεί η εορταστική πλευρά.
Ο απολογισμός μιας επετείου που διαμορφώθηκε σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, αλλά κράτησε ζωντανό το μήνυμά της σε κλίμα σύμπνοιας μέσα στην κοινωνία είναι επίτευγμα. Γίνεται πιο εντυπωσιακό αν ληφθεί υπόψη ότι δεν κλείνει με το τέλος του έτους, αλλά από τη φύση των έργων και των δράσεων που παρήγαγε θα συνεχιστεί.
Ο κορονοϊός αντί να βάλει τη σφραγίδα του στον εορτασμό της 200ετηρίδας, απλώς διαμορφώνει νέο πλαίσιο για την Επιτροπή, με την πρόκληση να τον νικήσει. Αυτό είναι προσωπικό έργο της Αγγελοπούλου, που εκτός από ικανότητες έδειξε πάθος, σθένος και πίστη σ’ αυτό που ανέλαβε και δικαιώθηκε με τη ολοκλήρωσή του.
Το 2021 ανέδειξε πλήθος παραδειγμάτων συνεισφοράς από ανθρώπους που έδωσαν προσωπικές μάχες για να κρατήσουν την κοινωνία όρθια. Από τη καθημερινή αντιμετώπιση της επιδημίας στα νοσοκομεία, μέχρι την αυτοθυσία στις πυρκαγιές.
Χωρίς υποτιμάται το φωτοστέφανο που ανήκει σε καθέναν από αυτούς τους ανθρώπους, αλλά με κριτήριο την αναμέτρηση με μεγέθη που συμπυκνώνουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της χώρας, ο τίτλος του ” προσώπου της Χρονιάς” για το 2021 ανήκει στη Γιάννα Αγγελοπούλου.
Έχει την υπογραφή της -ως επικεφαλής της Επιτροπής “Ελλάδα 2021”- ότι ποτέ άλλοτε στην Ελλάδα δεν έχει παραχθεί τόσο πλούσιο έργο, σε τόσο μεγάλη διάρκεια, για τόσο σημαντικό εθνικό στόχο, σε τόσο δύσκολες συνθήκες και κυρίως με τόσο συλλογικό αίσθημα ομοψυχίας και ενότητας.
