Γιώργος Σωτηρέλης: Από πού πάνε για την Αριστερά;

Του Γ. Λακόπουλου

 Χρειάζεται παρρησία, βαθιά κατανόηση της ιστορίας, ευρύ φάσμα γνώσεων, επιστημονική κατάρτιση, αλλά και αγωνιστική κουλτούρα, πάθος, ανοιχτό μυαλό και ευαισθησία, ώστε να γράψει σήμερα στην Ελλάδα ένας πανεπιστημιακός βιβλίο για να υπερασπιστεί την Αριστερά, τις αξίες και τις  ιδέες και την πολιτική της αναγκαιότητα.

Ο καθηγητής  Γιώργος Σωτηρέλης τα συμπυκνώνει όλα αυτά στο βιβλίο του  “Ποια Αριστερά- ανιχνεύοντας την προοδευτική ταυτότητά την Ευρώπη της κρίσης” –Εκδόσεις Πόλις.

Το βιβλίο είναι ένα δοκίμιο  -αλλά και “μάνουαλ”- ιδεολογικού και πολιτικού προσανατολισμού που δεν πρέπει να λείπει από τα χέρια των προοδευτικών πολιτών. Είναι όμως και χρήσιμο εργαλείο ανάλυσης για τις ηγεσίες των προοδευτικών κομμάτων, σε μια στιγμή που η έννοια της Αριστεράς ταλαιπωρείται στην πράξη.

Αν μιλούσαμε μάλιστα για όσους κινούνται σήμερα στο χώρο της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα η κατανόηση του περιεχομένου του βιβλίου είναι “ομολογία πίστεως” σε αρχές και επεξεργασμένη πολιτική θεωρία που θα τους λύτρωνε από τις αμφιβολίες και τη λοξή πορεία τους προς τα συντηρητικά μονοπάτια.

Με εντυπωσιακή μεθοδικότητα και στέρεο λόγο ο καθηγητής Σωτηρέλης αναδεικνύει γιατί ο διαχωρισμός Αριστερά -Δεξιάς είναι υπαρκτός πάντα, γιατί η Αριστερά είναι επίκαιρη και γιατί στην αριστερή σκέψη και πρακτική υπάρχουν τα κλειδιά για τις λύσεις που αναζητά με αγωνία η προοδευτική Ευρώπη.

Αντιτίθεται στην εγκατάλειψη των διαχωριστικών γραμμών που πρεσβεύουν οι κήρυκες της ουδέτερης προσέγγισής των πράγματων, αποδεικνύει πέρα από τον συμβολικό και τον ουσιαστικό χαρακτήρα που έχει η αντίθεση Δεξιά-Αριστερά και δείχνει ότι στον σημερινό πολύπλοκο κόσμο η Αριστερά παραμένει δύναμη αντίσταση και αμφισβήτησης.

Είναι πυξίδα ελπίδας ως περιεχόμενο μιας πολιτικής -θεωρίας και πράξης- με στρατηγικό πλεονέκτημά της ανθρωποκεντρική της αντίληψη που διεμβολίζει τις θεωρίες για την “αγορά” και όσα προσπαθεί να επιβάλει ο νεοκαπιταλισμός της παγκοσμιοποίησης  για να αλλοτριώσει συνειδήσεις και να καθυποτάξει κινήματα αμφισβήτησής του.

Ο Σωτηρέλης ξεκαθαρίζει από την αρχή ότι δεν αεροβατεί. Έχει συνείδηση ότι “οι διαβρωτικοί άνεμοι της παγκοσμιοποίησης σαρώνουν πολιτικές και κοινωνικές κατακτήσεις αιώνων”- ειδικά στην Ευρώπη.

Όπως έχει συνείδηση του κινδύνου να του αποδοθεί ότι κυνηγάει ανεμόμυλους όταν επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα αν έχει νόημα να μιλάμε σήμερα για Αριστερά. Αν υπάρχει Αριστερά και τι πρεσβεύει, σε ποιους απευθύνεται και ποιος την εκπροσωπεί.

Ωστόσο υπερβαίνει τους δισταγμούς που αυτονόητα γεννά η διαρκής αλλαγή των πραγμάτων και με ένα εξαιρετικής γραφής κείμενο απαντάει στα ερωτήματα: Γιατί Αριστερά, Τι είδους Αριστερά, Πώς και πόσο Αριστερά και Μόνο Αριστερά;

Αποτελεί συνεισφορά του συγγραφέα -που εκτός από πανεπιστημιακός δάσκαλος είναι και ενεργός πολίτης, σχεδόν πολιτικός- ότι η επιχειρηματολογία του απολήγει σε εμπεριστατωμένες απαντήσεις υπέρ της -σύγχρονης-Αριστεράς- σε βαθμό που στο τέλος το βιβλίο αποκτάει χαρακτηριστικά εγκολπίου.

Σε μια συγκυρία διόγκωσης των δυνάμεων που αμφισβητούν τις ατομικές και πολιτικές ελευθερίες, που επιδιώκουν την αφαίρεση κεκτημένων και ωθούν σε μια κοινωνία με στοιχεία ζούγκλας ο Γιώργος Σωτηρέλης αντιπαραθέτει την ανάγκη για αντίστοιχη διόγκωση της Αριστεράς.

Δεν είναι ο καημός ενός παιδιού που βίωσε στην οικογένειά του τις συνέπειες των ηττημένων του εμφυλίου, αλλά η συγκροτημένη ανάλυση του επιστήμονα. Η μαχητική απάντηση του υποψιασμένου πολίτη, αλλά και του ευαίσθητου διανοούμενου που σαν τον ‘εξόριστο ποιητή’, μας λέει ‘στον αιώνα του τι βλέπει’.

Βλέπει την Αριστερά ως απάντηση σε ένα κόσμο που όλα κινούνται προς όλες τις κατευθύνσεις ταυτόχρονα και όλα πρέπει να δικαιολογήσουν εξ αρχής την ανάγκη της ύπαρξης τους.

Αυτό το σημείο είναι ο κάβος. Όποιος μπορεί να τον περάσει με την βοήθεια του βιβλίου μπαίνει στην ουσιαστική συζήτηση; τι είδους Αριστερά , ποιες πολιτικές δυνάμεις συμπεριλαμβάνει, σε ποια πεδία αναπτύσσονται να προτάγματά της, πόσο αποτελεσματικός είναι ο ριζοσπαστισμός της.

Τελικά ποια είναι η στρατηγική της και πως μπορεί να διαρθρωθεί  -πλουραλιστικά- η τακτική της για την κατάκτηση των στόχων της. Με διαρκή κοινό παρονομαστή των συλλογισμών του κατά πόσο μπορεί να εμπνεύσει  ο αριστερός λόγος την κοινωνία και ποιες ομάδες της μπορεί να κινητοποιήσει.

Δεν έχει κανένα δισταγμό να διακηρύξει ότι η συνηγορία του υπέρ της σημερινής Αριστεράς περνάει από τον απογαλακτισμό της από το παρελθόν της. Από την παρελθούσα, ή την ‘ιστορική,  την  ‘παλιά ‘ Αριστερά που συνδέθηκε ακόμη με τη βαρβαρότητα σε κάποιες περιπτώσεις.

Στη θέση της τοποθετεί ένα σύγχρονο και ρωμαλέο ρεύμα σκέψης με νέες αναλύσεις για το κεφάλαιο, τον καταμερισμό εργασίας το κράτος και την κοινωνική οργάνωση και την παγκόσμια  αρένα. Αλλά και με νέες μορφές οργάνωσης και δράσης με βάση τη Δημοκρατία, τον πολιτισμό, τη νεωτερικότητα και τον τεχνολογικό καλπασμό, σε διαρκή σύνδεση με τους αδύναμους και τους αδικημένους των ημερών. Πάντα χωρίς δογματισμό ώστε να διευρύνονται διαρκώς οι συμμαχίες της και εμπλουτίζεται το ιδεολογικό και πολιτικό της οπλοστάσιο.

Αν διανύουμε μια περίοδο στην οποία το ερώτημα  ‘πολιτική;’  έχει ως απάντηση ‘όχι ευχαριστώ’, το βιβλίο του καθηγητή Σωτηρέλη αποτελεί εργαλείο επαναπολιτικοποίησης. Γιατί στο ερώτημα ‘Αριστερά;’  καθιστά σαγηνευτική την απάντηση ‘ναι ,ευχαρίστως’. Από αυτή την άποψη είναι  μια υποδειγματική δουλειά ενός προοδευτικού διανοούμενου που κινείται με αυτοπεποίθηση ανάμεσα στο αμφιθέατρο και την ανοιχτή πολιτική δράση.