Δημ. Αβραμόπουλος: “Να διαχειριστούμε τα σύνορα μας με τρόπο έξυπνο”

Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος συμμετείχε ως κεντρικός ομιλητής στο Συνέδριο του Μονάχου για την Ασφάλεια των Αερομεταφορών. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος είχε, επίσης, συνάντηση με τον Υπουργό Εσωτερικών της Βαυαρίας κ. Joachim Herrmann με τον οποίο συζήτησαν για τη μετανάστευση, την ασφάλεια και την προστασία των συνόρων. Στην ομιλία του, ο κ. Αβραμόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:

“Ζούμε σε ένα ασταθές και απρόβλεπτο περιβάλλον. Οι βίαιες συγκρούσεις στην γειτονιά μας έχουν προκαλέσει μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών,  δοκιμάζοντας τις κοινωνικές μας δομές.  Ενσωματωμένη εικόνα 2

Η ύπαρξη, παγκοσμίως, 60 εκατομμυρίων προσφύγων μας υπενθυμίζει ότι οφείλουμε να ανταποκριθούμε στο νομικό, ηθικό και πολιτικό μας καθήκον, καθώς και στις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσής μας.  

Καθώς, φέτος, συμπληρώνονται 60 χρόνια ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, δεν μπορούμε να θεωρούμε κανένα από αυτά τα επιτεύγματα ως δεδομένο. Η παγκοσμιοποίηση και η κινητικότητα δεν παρέχει, μόνο, πολλές ευκαιρίες, αλλά συνοδεύεται και από πολλές προκλήσεις και κινδύνους.

Το ζήτημα της ασφάλειας αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές ανησυχίες των πολιτών μας, που δεν επιθυμούν όμως τον περιορισμό των ελευθεριών και της κινητικότητά τους. Η ασφάλεια των αερομεταφορών βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης, καθώς γνωρίζουμε ότι αποτελεί στόχο για κάθε επίδοξο τρομοκράτη. Ενσωματωμένη εικόνα 5

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το καίριο ερώτημα: πώς θα εξακολουθήσουμε να διασφαλίζουμε και να διευκολύνουμε τα ταξίδια και την κινητικότητα εντός και εκτός Ευρώπης, προστατεύοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των πολιτών και των κοινωνιών μας. Το ερώτημα αυτό αφορά στην ασφάλεια των αερομεταφορών, αλλά και, γενικότερα, στη συνολική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε όλο τον κόσμο, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, κατέδειξαν ότι η τρομοκρατία δεν γνωρίζει σύνορα. Χρειαζόμαστε μία νέα προσέγγιση στον τομέα της ασφάλειας, έναν νέο τρόπο διαχείρισης και αποτελεσματικότερης προστασίας των συνόρων μας.

Σήμερα, είναι ανάγκη να διαχειριστούμε τα σύνορα μας με τρόπο “έξυπνο”, που θα προωθεί τη διαλειτουργικότητα και τη διασύνδεση των ευρωπαϊκών συστημάτων μας, ενισχύοντας, αφενός τα εξωτερικά μας σύνορα, και προστατεύοντας, αφετέρου, ένα από πιο σημαντικά επιτεύγματα της Ένωσής μας: τη Σένγκεν.

Αυτός ήταν ο στόχος μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όταν πριν από δύο χρόνια προτείναμε την Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την Ασφάλεια, και όταν ξεκινήσαμε τη δημιουργία της Ένωσης Ασφάλειας. Μια πραγματική και αποτελεσματική Ένωση Κρατών Μελών, που αναγνωρίζει ότι η ασφάλεια αποτελεί συλλογικό ζήτημα και απαιτεί κοινή δράση. 

Είμαστε πλέον καλύτερα προετοιμασμένοι από ότι ήμασταν δυο χρόνια πριν. Έχουμε δημιουργήσει νέες δομές συνεργασίας για να εξασφαλίσουμε την παροχή, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, της μέγιστης δυνατής υποστήριξης προς τις επιχειρησιακές δράσεις των Κρατών Μελών. Έχουμε, για παράδειγμα, δημιουργήσει το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας της Europol, το οποίο ενισχύουμε διαρκώς.

Η απειλή όμως παραμένει μεγάλη και εξελίσσεται διαρκώς. Απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση και στρατηγική προσέγγιση για να βρισκόμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά.   Έχουμε εντοπίσει τα κενά των συστημάτων ανταλλαγής πληροφοριών, και έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την αναβάθμισή των υπαρχόντων συστημάτων (όπως το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν) για τη δημιουργία νέων, όπου αυτό απαιτείται (όπως το ευρωπαϊκό PNR) καθώς και για μελλοντικά συστήματα, ώστε να καλύψουμε τα κενά που έχουν εντοπισθεί (για παράδειγμα το ETIAS και το σύστημα Εισόδου/Εξόδου).Ενσωματωμένη εικόνα 4

Τα Κράτη Μέλη βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης των συστημάτων PNR μετά από την έγκριση της σχετικής Οδηγίας τον περασμένο Απρίλιο.  Η Ευρώπη θα διαθέτει τον δικό της σύστημα δεδομένων PNR μέχρι τον Μάιο του 2018. Οι αερομεταφορείς διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στον μηχανισμό, καθώς θα είναι εκείνοι που θα πρέπει να παρέχουν στα Κράτη Μέλη τα δεδομένα PNR.

Όλα αυτά τα συστήματα είναι πολύ σημαντικά για την ασφάλεια των αερομεταφορών. Θέλουμε να γνωρίζουμε ποιος, από πού και για ποιον λόγο εισέρχεται στην Ευρώπη, καθώς και εάν υφίστανται απειλές για την ασφάλεια.

Η δράση μας όμως δεν αφορά μόνο στη δημιουργία νέων συστημάτων πληροφοριών. Είναι αναγκαίο, επίσης, να διασφαλισθεί η μεταξύ τους επικοινωνία και η διασύνδεσή τους.  

Οι συνοριοφύλακες θα πρέπει να διαθέτουν τις κατάλληλες πληροφορίες, την κατάλληλη στιγμή. Σκοπός μας είναι η διαλειτουργικότητα όλων των ευρωπαϊκών συστημάτων δεδομένων που αφορούν στη διαχείριση των συνόρων, τη μετανάστευση και την ασφάλεια. Είναι αυτό που προσπαθούμε εδώ και ένα χρόνο.

Πρόσφατα, προτείναμε την ενίσχυση του eu-LISA, του ευρωπαϊκού οργανισμού για τη λειτουργική διαχείριση πληροφοριακών συστημάτων μεγάλης κλίμακας. Σκοπός μας είναι:

• η ταυτόχρονη αναζήτηση σε όλα τα συστήματα μέσω μιας ενιαίας ευρωπαϊκής πύλης αναζήτησης, με πλήρη συμμόρφωση προς τους κανόνες προστασίας δεδομένων,

• η χρήση βιομετρικών συστημάτων που θα επιτρέπουν την αναζήτηση μεταξύ των διαφόρων βάσεων δεδομένων,

• τα συστήματα να μπορούν να εντοπίζουν αν ένα άτομο έχει καταχωρισθεί με πολλαπλές ταυτότητες σε διαφορετικές βάσεις δεδομένων.

Τα αεροδρόμια διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον τομέα αυτό καθώς αποτελούν τις πύλες εισόδου στην Ένωση. Εκεί πραγματοποιούνται σημαντικοί έλεγχοι, για τους οποίους οι συνοριοφύλακες θα πρέπει να διαθέτουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίζουν: αν ένα άτομο αποτελεί δυνητικά απειλή για την Ένωση, αν υπάρχει ενδεχόμενο παράτυπης μετανάστευσης, αν το άτομο αυτό είναι ξένος μαχητής-τρομοκράτης που επιστρέφει στην Ευρώπη.

Τα ισχυρά, πιο έξυπνα, και διαλειτουργικά πληροφοριακά συστήματα θα πρέπει, έως το 2020, να υποστηρίζουν αποτελεσματικότερα, πιο γρήγορα και με πιο αξιόπιστες πληροφορίες το έργο των συνοριοφυλάκων. 

Ωστόσο, ακόμη και με πιο αποτελεσματικά πληροφοριακά συστήματα, οι απειλές δεν θα εκλείψουν. Τα αεροπλάνα και  τα αεροδρόμια μας θα αποτελούν πάντα πιθανό στόχο τρομοκρατικής επίθεσης. Οι πρόσφατες επιθέσεις έδειξαν πόσο εύκολο είναι για έναν τρομοκράτη να επιτεθεί σε ευάλωτους στόχους.

Η Επιτροπή συμβάλλει στο έργο σας δημιουργώντας δίκτυα ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ αρχών από όλη την Ευρώπη που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις. Στο πλαίσιο της AIRPOL, συναντώνται δημόσιες αρχές αρμόδιες για τις μεταφορές με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών για την ενίσχυση της ασφάλειας.

Ζήτημα καίριας σημασίας είναι οι απειλές “εκ των έσω”. Είναι ακόμα νωπά στη μνήμη μας παραδείγματα ριζοσπαστικοποίησης προσωπικού των αεροδρομίων, όπως συνέβη στις περιπτώσεις των εταιρειών Metrojet και Daalo. 

Σε ό,τι αφορά τις πιθανές εσωτερικές απειλές είναι πολύ σημαντική η ενημέρωση. Την 1η Ιανουαρίου 2017, εγκαινιάσαμε μια νέα πρωτοβουλία ευαισθητοποίησης παρόχων υπηρεσιών μεταφορών και ασφάλειας. Προσβλέπουμε στη συνέχιση της συνεργασίας μας με τις εταιρείες στον σημαντικό αυτό τομέα, τους προσεχείς μήνες.

Έχει καταστεί σαφές ότι σε ό,τι αφορά την ασφάλεια δεν μπορούμε να δρούμε μεμονωμένα. Για αυτό τον λόγο, βελτιώσαμε, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τη νομοθεσία κατά της παράνομης απόκτησης και διακίνησης πυροβόλων όπλων, επικαιροποιήσαμε το ποινικό πλαίσιο κατά της τρομοκρατίας, και ενισχύσαμε το νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ συμμετέχει στον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας. Εξίσου σημαντική είναι όμως η συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών με εταίρους όχι μόνο εντός αλλά και εκτός της ΕΕ.  Αναφέρομαι κυρίως στις ΗΠΑ, και όχι μόνο στον τομέα της ασφάλειας των αερομεταφορών, αλλά συνολικότερα στην ασφάλεια.

Το ζήτημα των προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών και των απειλών για τις αερομεταφορές βρίσκεται στην επικαιρότητα εδώ και μήνες. Οι ΗΠΑ έχουν απαγορεύσει τη μεταφορά φορητών υπολογιστών από χώρες της Μέσης Ανατολής. Υπήρξε έντονη φημολογία ότι η απαγόρευση θα επεκτεινόταν και στην Ευρώπη. Με πρωτοβουλία μας, ξεκινήσαμε έναν ειλικρινή και ανοικτό διάλογο με τους Αμερικανούς εταίρους μας.

Με τον Υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ κ. John Kelly, με τον οποίο έχει αναπτυχθεί σχέση εμπιστοσύνης και φίλιας, συμφωνήσαμε ότι τόσο οι απειλές που αντιμετωπίζουμε όσο και οι ανησυχίες μας είναι κοινές. Συμφωνήσαμε, επίσης, ότι είναι απαραίτητο να ενισχύσουμε την ασφάλεια των αερομεταφορών παγκοσμίως. Ο κ. Kelly διευκρίνισε ότι η απαγόρευση των ηλεκτρονικών συσκευών για πτήσεις από την Ευρώπη παραμένει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και της εξέτασης κοινών μέτρων για τον περιορισμό της απειλής αυτής, έχουμε φθάσει στο σημείο, προς το παρόν, να μην κρίνεται αναγκαία η εφαρμογή της απαγόρευσης. 

Πριν από δύο εβδομάδες, οι αρχές των ΗΠΑ ανακοίνωσαν νέα ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας για όλες τις εμπορικές πτήσεις προς τις ΗΠΑ. Τα μέτρα αυτά βρίσκονται σε πλήρη συμφωνία με τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί στην Ευρώπη. Όπως για παράδειγμα, η ενίσχυση των ελέγχων του προσωπικού των αεροδρομίων, η βελτίωση της τεχνολογίας ανίχνευσης, που ήδη εφαρμόζεται σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια, η βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών των επιβατών, όπως ήδη συμβαίνει με το PNR. 

H ασφάλεια των αερομεταφορών αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα όπου η παγκόσμια συνεργασία σε παγκόσμια θέματα, όπως η ασφάλεια, μπορεί παρέχει παγκόσμιες λύσεις. Βεβαίως, η συνεργασία αυτή δεν περιορίζεται μόνο στον τομέα αυτό. 

Η μάχη κατά της τρομοκρατίας μεταφέρεται όλο και περισσότερο στο Διαδίκτυο. Μέσω του Ευρωπαϊκού Διαδικτυακού Φόρουμ συνεργαζόμαστε, τα τελευταία δύο χρόνια, με διαδικτυακές εταιρείες για να την αφαίρεση της τρομοκρατικής προπαγάνδας από το Διαδίκτυο. Πάνω από 30.000 περιπτώσεις τρομοκρατικού περιεχομένου έχουν αφαιρεθεί. 

Τον Σεπτέμβριο, θα παρουσιάσουμε τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την κυβερνοασφάλεια. Θα επανεξετάσουμε κάθε πτυχή που αφορά στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε την κυβερνοασφάλεια, όπως η έρευνα και η κατάρτιση, καθώς και ο συντονισμός των ευρωπαϊκών οργανισμών με τα Κράτη Μέλη της ΕΕ.

Οι εταιρείες του Διαδικτύου προχωρούν στη δημιουργία ενός παγκόσμιου φόρουμ κατά τις τρομοκρατίας στο Διαδίκτυο, βασιζόμενες ακριβώς στο μοντέλο της συνεργασίας και της αφαίρεσης περιεχομένου που έχουμε δημιουργήσει στην ΕΕ. 

Η κυβερνοασφάλεια είναι ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας, που επηρεάζει τις αερομεταφορές, τις οικονομίες, τις κοινωνίες και τους πολίτες μας γενικότερα. Η τελευταία παγκόσμια κυβερνοεπίθεση,  γνωστή και ως «Not Petya» δεν επηρέασε μόνο τις τράπεζες, τα νοσοκομεία και τις μεταφορές. Επηρέασε ακόμα και το Τσέρνομπιλ.

Οι απειλές στον κυβερνοχώρο είναι διαρκείς. Έχουν γίνει εργαλεία γεωπολιτικής επιρροής. Η άμεση ανάγκη για δράση είναι προφανής. Χρειαζόμαστε ευέλικτες δομές και απευθείας διάλογο με τις εταιρείες. Ο τομέας των αερομεταφορών θα πρέπει είναι ανθεκτικός σε κυβερνοαπειλές. 

Τον Σεπτέμβριο, θα παρουσιάσουμε τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την κυβερνοασφάλεια. Θα επανεξετάσουμε κάθε πτυχή που αφορά στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε την κυβερνοασφάλεια, όπως η έρευνα και η κατάρτιση, καθώς και ο συντονισμός των ευρωπαϊκών οργανισμών με τα Κράτη Μέλη της ΕΕ.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας έχει επίσης θέσει την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ως προτεραιότητα, και για τον λόγο αυτό ίδρυσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την κυβερνοασφάλεια στις αερομεταφορές.

Για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας, πρέπει να έχουμε μια ολιστική προσέγγιση. Γνωρίζουμε ότι το γεωπολιτικό περιβάλλον δεν θα αλλάξει άμεσα. Πρέπει να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ, την Τουρκία, τις χώρες της Μέσης Ανατολής, των Δυτικών Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής. 

Δεν μπορούμε και δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να τεθούν σε κίνδυνο μεγάλα επιτεύγματα όπως η παγκοσμιοποίηση, η κινητικότητα και οι τεχνολογίες.”

Ομιλία Επιτρόπου Δ. Αβραμόπουλου στο Συνέδριο του Μονάχου για την Ασφάλεια των Αερομεταφορών, Μόναχο 11/07/2017