Του Διογένη Λόππα
Η εμβληματική επίθεση κατά των Σαουδαράβων και ουσιαστικά κατά του παγκόσμιου συστήματος ενέργειας/ασφάλειας, μας έπιασε όλους στον ύπνο. Το γεγονός ότι οι στρατηγικοί στόχοι της χώρας αυτής επιτηρούνται από υπερσύγχρονα (αμερικανικής προέλευσης) συστήματα ραντάρ και τελευταίας τεχνολογίας συστοιχίες πυραυλικής άμυνας (MIM-104 Patriot), κάνει το γεγονός ακόμα πιο ενδιαφέρον.
Το γεγονός ότι οι Σαουδάραβες δεν βρίσκονται εν καιρώ ειρήνης, άρα είχαν όλα τα συστήματα ενεργοποιημένα και βέβαια περίμεναν on alert αντίστοιχες επιθέσεις, κάνει το γεγονός να μοιάζει με κάποιου είδους αποκάλυψη. Η αξία του νικημένου δίνει δόξα στο νικητή. Δύο μόνο πλήγματα στην παγκόσμια ιστορία μπορούν να συγκριθούν σε συμβολισμό με αυτό: Το Pearl Harbor και οι δίδυμοι πύργοι. Ακόμα και αυτά όμως, έγιναν απέναντι σε ανύπαρκτη άμυνα και ανυποψίαστους αντιπάλους.
Υπάρχουν δύο επίσημες εκδοχές για την προέλευση των επιτιθεμένων: Οι Υεμένιοι (Χούτι) υποστηρίζουν ότι αυτοί βρίσκονται πίσω από τα πλήγματα, χρησιμοποιώντας drones και βρισκόμενοι σε νόμιμη άμυνα απέναντι στους εχθρούς τους. Σύσσωμος ο δυτικός κόσμος κατηγορεί για την επίθεση το Ιράν και αυτή η εκτίμηση βασίζεται στα ευρήματα συντριμμιών πυραύλων πλεύσης (cruise missiles) επί του πεδίου.
Αν η επίθεση πραγματοποιήθηκε από τους Χούτι με drones, τότε πρέπει να σκίσουμε όλοι τα πτυχία μας και πρώτοι από όλους οι Αμερικανοί ειδήμονες, σχεδιαστές, κατασκευαστές κλπ. Οι δε τεχνικοί της Lockheed Martin θα πρέπει άμεσα να ξανακαθίσουν στα θρανία και οι πελάτες της (ανάμεσά τους και η Ελλάδα) να πάνε στον ψυχίατρο.
Αν έγινε από τους Ιρανούς, θα πρέπει να προβληματισθούμε σοβαρά για το πραγματικό επίπεδο της Ιρανικής τεχνολογίας. Μέχρι να δούμε στις οθόνες μας να καίγεται το μεγαλύτερο διυλιστήριο του κόσμου, θεωρούσαμε (τουλάχιστον ως politically correct θέση) ότι η Ιρανική στρατιωτική τεχνογνωσία βρίσκεται κάπου ανάμεσα στη Γκάνα και το Καζακστάν.
Αν σήμερα ένας Ιρανικός πύραυλος πλεύσης είναι σε θέση να διαπεράσει ένα υπερσύγχρονο σύστημα αεράμυνας και να χτυπήσει στρατηγικό στόχο κορυφαίας αξίας βαθιά στην ενδοχώρα αναδυόμενης υπερδύναμης, τι μπορούμε να περιμένουμε μελλοντικά και αν μάλιστα ο συγκεκριμένος πύραυλος μπορεί δυνητικά να αποκτήσει πυρηνική κεφαλή; Η ερώτηση αποκτά υπαρξιακή υφή όταν στην εξίσωση προστεθεί ένα αυταρχικό θεοκρατικό καθεστώς πάνω από το κόκκινο κουμπί και όταν αυτό το καθεστώς ουδόλως κρύβει πια τις προσπάθειές του για εμπλουτισμό ουρανίου.
Η υπόθεση αυτή έρχεται επίσης να μας θυμίσει δύο κορυφαία διδάγματα στρατηγικής:
- Κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίσχυρος. Η αξία του αυξάνεται γεωμετρικά ανάλογα με την ισχύ (και την αποφασιστικότητα) του ισχυρού που τον προστατεύει και τον καθοδηγεί. Όταν οι Σαουδάραβες πίστευαν ότι θα έκαναν έναν απογευματινό περίπατο στην Υεμένη για να ανατρέψουν το πραξικόπημα των Χούτι, ξέχασαν αυτό το δόγμα. Ώσπου είδαν τους μαύρους καπνούς της Aramco. Ένας ακόμα φαύλος δικτατορίσκος που φαίνεται να αγνοεί το συγκεκριμένο δόγμα είναι και ο κ. Erdogan. Και για κακή του τύχη οι ελληνικές αποθήκες είναι γεμάτες από Scalp (Γαλλικός πύραυλος πλεύσης μακράς εμβέλειας προσαρμοσμένος στα ελληνικά Mirage).
- Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων 15 χρόνων έχουν κάνει τις παραδοσιακές πολεμικές πρακτικές να δείχνουν παρωχημένες. Τα μέχρι σήμερα δόγματα βασίζονται στην τερατώδη ισχύ, τις μεγάλες ναυτικές αρμάδες συνοδεία αεροπλανοφόρου, τα πολύπλοκα hi -tech μαχητικά αεροσκάφη κλπ. Σήμερα και ιδιαίτερα λόγω των drones και της τεχνολογίας stealth, τα πράγματα είναι απλούστερα, γιατί η κρούση βασίζεται στην απόκρυψη και στον φορέα και όχι απαραίτητα στην προ-επιβολή ναυτικής και αεροπορικής υπεροχής. Ένας θανατηφόρος πύραυλος μπορεί να αφεθεί από έναν ασήμαντο φορέα, όπως ένα φθηνό drone, ένα παλαιό υποβρύχιο στη μέση του πουθενά, ένα ελικόπτερο, ακόμα και ένα container πάνω σε ένα οποιοδήποτε εμπορικό πλοίο. Και τα δύο διδάγματα αυτά έρχεται να επιβεβαιώσει η επίθεση στην Aramco.
Κρύβονται οι μουλάδες πίσω από την επίθεση;
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ναι. Οι Χούτι πράγματι διαθέτουν κάποια αποθέματα πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, αλλά αυτοί θεωρούνται ξεπερασμένοι. Κάποιες επιθέσεις μάλιστα που επιχειρήθηκαν κατά του Ριάντ και περιφερειακών αεροδρομίων δεν απέφεραν συγκλονιστικά αποτελέσματα, αν και φημολογείται ότι κάποιοι βρήκαν στόχο. Ούτε τα drones που διαθέτουν θα μπορούσαν, ακόμα και αν διαπερνούσαν την αεράμυνα, να προκαλέσουν τέτοιου μεγέθους καταστροφή. Επίσης η επιλογή του στόχου δεν ταιριάζει στο προφίλ των Χούτι. Αν πράγματι είχαν τη δυνατότητα ενός τέτοιου πλήγματος, θα τους συνέφερε να το κατευθύνουν σε κάτι πιο χειροπιαστό, πιο επείγον για τους ίδιους, όπως μια αεροπορική βάση ή ένα στρατόπεδο αρμάτων μάχης. Οι Χούτι θα είχαν ανακουφιστεί αν κατέστρεφαν μερικά F15 στο έδαφος, αλλά δεν έχουν πολλά να κερδίσουν από μια πετρελαϊκή κρίση. Το αντίθετο.
Αυτοί που έχουν πολλά να κερδίσουν είναι οι γνωστοί άγνωστοι. Και πίσω από αυτούς, αυτός που πραγματικά στέλνει τα λουλούδια στους εμπνευστές της επίθεσης δεν είναι άλλος από τον πρόεδρο Πούτιν. Δεν πάει μήνας από τότε που έγραφα σε αυτήν εδώ τη στήλη, ότι με τις σημερινές τιμές του πετρελαίου τα φαραωνικά εξοπλιστικά projects της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι καταδικασμένα. Και να, ως εκ θαύματος που οι τιμές είναι ξανά στα ύψη και αυτό για όσους γνωρίζουν τη Ρωσική οικονομία σημαίνει ένα πράγμα: Τέλος λιτότητας. Τέλος λιτότητας στη Ρωσία σημαίνει αποκλειστικά ένα πράγμα: Εξοπλισμοί. Δεν θα μου φαινόταν καθόλου παράξενο αν οι πύραυλοι που έπληξαν την Aramco αποδειχθεί ότι έχουν αγοραστεί από τους Ρώσους. Άλλωστε είναι οι Ρώσοι που έχουν εξοπλίσει τους Ιρανούς με S-300 (και έχουν τους S-400 σε αναμονή διαπραγματεύσεων), κάνοντας ακόμα πιο δύσκολη μια απόπειρα πειθαναγκασμού των μουλάδων από την Ισραηλινή ή την Αμερικανική αεροπορία και το μέλλον στη μέση ανατολή ακόμα πιο ζοφερό.
Θα επιτεθούν οι Αμερικανοί;
Όχι. Κατηγορηματικά όχι. Δεν έχουν κανένα συμφέρον, όσο και αν το επιθυμεί η ψυχή τους. Όσο και αν θέλουν να συμπαρασταθούν σε Σαουδάραβες και Ισραηλινούς. Ούτε τα λεφτά βγαίνουν, ούτε το πολιτικό κόστος, ούτε η συγκυρία τους ευνοεί. Αν θα εμπλακούν, θα εμπλακούν σε πολύ μικρή κλίμακα (θα ξεφορτωθούν κανένα απόθεμα ληγμένων tomahawk) και μόνο αν βγουν μπροστά οι σύμμαχοί τους, αν και λογικά θα προσπαθήσουν να τους αποτρέψουν.
Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που οι Ιρανοί (μάλλον) θέλησαν να ρισκάρουν ένα τόσο εντυπωσιακό χτύπημα. Έδειξαν ακόμα μια φορά, μετά τις μαγνητικές νάρκες και τις πειρατείες, πόσο αποφασισμένοι είναι, πόσο αποτελεσματικοί είναι και πόσο εύκολο είναι για αυτούς να επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, εκμεταλλευόμενοι τη στρατηγική τους θέση.
Όλες οι ενδείξεις πλέον δείχνουν ότι η υπόθεση του Ιράν οδηγείται σε αποκλιμάκωση μέσω (σκακιστικής μορφής) διαπραγματεύσεων:
Το Βρετανικό τάνκερ βρίσκεται ακόμα υπό την ομηρεία των φρουρών της επανάστασης, χωρίς να ανοίξει ρουθούνι
Το Ιρανικό τάνκερ, όχι μόνο αφέθηκε ελεύθερο, όχι μόνο δεν κατελήφθη από τις ειδικές δυνάμεις των Αμερικανών, όχι μόνο έκανε κρουαζιέρα στη μεσόγειο, αλλά ξεφόρτωσε σαν κύριος το φορτίο του στη Συρία, σπάζοντας το εμπάργκο κατά του Άσαντ και όλα αυτά χωρίς πάλι να ανοίξει ρουθούνι
Ο Ιρανός υπουργός εξωτερικών προσκλήθηκε με τιμές στη σύνοδο των G7 και όσο και αν επίσημα δεν επιβεβαιώνεται, και οι πέτρες ξέρουν ότι συνομίλησε με Αμερικανούς διαπραγματευτές
Η συνάντηση Trump – Rouhani ”ψήνεται” εδώ και μήνες και ο λόγος που δεν έχει πραγματοποιηθεί είναι η άρνηση των Ιρανών, οι οποίοι επιθυμούν να επιβάλλουν status quo ante πριν μια διαπραγμάτευση σε ανώτατο επίπεδο.
Όλοι (μα όλοι) οι μεγάλοι παίκτες (Κίνα, Ρωσική Ομοσπονδία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) επιθυμούν διακαώς business as usual και ξορκίζουν κάθε σκέψη για ουτοπικές επεμβάσεις, συρράξεις, επιδρομές και γενικά την επιβολή μιας ανώμαλης κατάστασης στην πιο ευαίσθητη περιοχή του πλανήτη. Με απλά λόγια, δεν ανάβεις τσιγάρο μέσα στην πυριτιδαποθήκη. Βγαίνεις συνετά έξω.
Οι Ιρανοί, που δεν είναι και φαφλατάδες, ούτε γενικά μας έχουν συνηθίσει σε υπερβολικούς κομπασμούς, το είχαν ξεκαθαρίσει εξ αρχής, όταν οι Αμερικανοί αποσύρθηκαν από τη συμφωνία και επέβαλλαν εκ νέου κυρώσεις: Ή θα πουλάμε πετρέλαιο όλοι ή κανένας. Και δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να υπενθυμίζουν, με βασανιστικό τέμπο, τη βασική τους αυτή θέση, μέσω αντιπροσώπων (Χούτι, Άσαντ, Χεζμπολάχ) ή απευθείας.
Και είναι προφανές ότι θα συνεχίσουν, τόσο τις ασύμμετρες επιθέσεις, όσο και την πειρατεία (εν ήδη υβριδικού πολέμου) μέχρι να δουν το βαρέλι στα 200$. Αλλά τέτοια περίπτωση δεν υπάρχει, γιατί αν δούμε το βαρέλι στα 200$, στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται η παγκόσμια οικονομία και ιδιαίτερα η Γερμανία, θα έχει προηγηθεί τέτοιο χάος, που καλύτερα να μην το σκεφτόμαστε καν. Η Γερμανική οικονομία έχει ήδη μπροστά της τον γόρδιο δεσμό των αμερικανικών δασμών και του άτακτου Brexit. Το κερασάκι μιας ενεργειακής κρίσης, θα την έστελνε στον αγύριστο παρέα με όλη την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η ώρα των διαπραγματεύσεων μάλλον ήρθε και οι Ιρανοί αποδείχθηκαν σκληρά καρύδια. Γιατί όχι μόνο δεν ”έφαγαν” την αμερικανική μπλόφα, αλλά κατάφεραν να ισχυροποιήσουν τη θέση τους, όταν όλοι τους είχαν προγραμμένους. Οπότε, αν σκοπεύετε να στοιχηματίσετε στο ζήτημα του Ιράν, να έχετε ως δεδομένο μια επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας για τα πυρηνικά, με ίσως λίγο αυστηρότερα όρια στα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου.
