H χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας ή πώς νίκησαν οι “κακοί”

Του Νίκου Λακόπουλου

Το βιβλίο του Γιάννη Παντελάκη «Η χαμένη τιμή της Δημοσιογραφίας» – 20+1 ιστορίες κιτρινισμού, Εκδόσεις Θεμέλιο θα μπορούσε να διδάσκεται στις σχολές δημοσιογραφίας ως ένα ευαγγέλιο δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Μέσα από είκοσι μία ιστορίες κιτρινισμού αναζητά την χαμένη αθωότητα της ελληνικής δημοσιογραφίας με μια πικρή διαπίστωση: δεν είναι ιστορίες από τον κραυγαλέο “κίτρινο” τύπο, αλλά και από την δική του εφημερίδα -την -Κυριακάτικη- Ελευθεροτυπία ή το καθόλα έγκυρο “Βήμα”. Θλίψη.

Ο Γιάννης Παντελάκης -σκληρός ανατόμος της “κίτρινης” δημοσιογραφίας, του “αυριανισμού” και των fake news που άφησαν ιστορία προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίδιοι και απαντά στο ερώτημα γιατί τα ελληνικά ΜΜΕ έχουν τον χαμηλότερο δείκτη εμπιστοσύνης ανάμεσα σε 38 χώρες παγκοσμίως.

Η κατασκευή τρομοκρατών -για να γίνουν πρωτοσέλιδοι αθώοι πολίτες, οι άθλιες διαπομπεύσεις των οροθετικών γυναικών, ο πατέρας που αυτοκτόνησε μετά από αβάσιμες κατηγορίες ότι βίασε την κόρη του και οι τηλεβιασμοί με αφανισμό προσωοικών ζωών για χάρη της τηλεθέασης είναι μερικές από αυτές τις ιστορίες.

Διόλου τυχαίο ότι πολλά από τα ονόματα που υπογράφουν αυτά τα ρεπορτάζ είναι προβεβλημένα ονόματα της ελληνικής δημοσιογραφίας που ορισμένοι διδάσκουν κιόλας σε δημοσιογραφικές σχολές ή πιθανόν να έχουν θέση μέσα στην ΕΣΗΕΑ. Η απόδοση της ιδιωτικής τηλεόρασης, όπως επισημαίνει ο Γιάννης Παντελάκης έγινε με την συναίνεση όλων των κομμάτων. Η άμεση σχέση της κίτρινης δημοσιογραφίας με την εμπορευματοποίηση -και τις πωλήσεις/ τηλεθεάσεις αποκαλύπτεται στο βιβλίο με νούμερα κι ονοματεπώνυμα. Η “δημοσιογραφία” αυτή πουλάει αίμα κι όταν δεν το βρίσκει σκοτώνει η ίδια.

Πέρα από την ηθική διάσταση του θέματος όταν η “δημοσιογραφία” συκοφαντεί, λερώνει και δολοφονεί υπάρχει και η βασική δομή και λειτουργία των ΜΜΕ που συνδέει τα ρεπορτάζ και τις εκπομπές με τις πωλήσεις και την τηλεθέαση. Ο Γιάννης Παντελάκης θέτει με το βιβλίο του ένα θέμα σοβαρό που αφορά το πώς ασκείται η δημοσιογραφία που δεν μπορεί ωστόσο να λύσει ένα βιβλίο-καταγγελία.

Στην πραγματικότητα ο Γιάννης Παντελάκης με ένα κρυμμένο ρομαντισμό -απέναντι στη χυδαιότητα- έγραψε ένα βιβλίο για να εξιστορήσει -χρησιμοποιώντας αυτές τις ιστορίες κιτρινισμού- πώς χάθηκε από την δεκαετία ΄80 που αρχίζει η πρώτη διήγηση- στην Ελλάδα μαζί με τα πολιτικά οράματα της εποχής, το όραμα μιας άλλης δημοσιογραφίας που υπήρχε στη δική του γενιά, αλλά δεν υπάρχει πλέον.

Τουλάχιστο υπάρχει ένα βιβλίο που διηγείται πώς έγιναν τα πράγματα, πώς ο ελληνικός τύπος επιδιώκοντας πωλήσεις έφτασε στο σημείο να μην πουλάει πια και πώς η τηλεόραση που διψούσε για αίμα κέρδισε το παιχνίδι σε έναν αγώνα που δεν νίκησαν οι “καλοί”. Πώς ηττήθηκαν οι “καλοί” και κέρδισαν οι “κακοί” -οι “αλήτες  -ρουφιάνοι- δημοσιογράφοι” και το να είσαι δημοσιογράφος πια αποτελεί μια ντροπή- την οποία ο συγγραφέας προσπαθεί να ξεπλύνει.

Πίσω από τις ιστορίες ο Γ. Π. ψάχνει τις αιτίες και ζητά απαντήσεις εστιάζοντας στα “οικονομικά συμφέροντα” και πολιτικές δυνάμεις -τη στιγμή που πάλαι ποτέ ισχυροί μέτοχοι τηλεοπτικών σταθμών αποσύρθηκαν και μπήκαν νέοι, αλλά η ποιότητα δεν άλλαξε. Για την ακρίβεια τα πράγματα θα γίνουν τόσο χειρότερα που μπροστά στις νέες ιστορίες “κιτρινισμού” η εποχή αυτή που αφηγείται ο Γιάννης Παντελάκης θα μοιάζει τόσο αθώα, όσο οι μεγάλοι δάσκαλοι του κιτρινισμού -που εμφανίζονται πια ως κορυφαίοι δημοσιογράφοι.