Του Νίκου Λακόπουλου
Με την συντριπτική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ- Π.Σ. και την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα ένας ιστορικός κύκλος που άρχισε το 2012 έκλεισε καθώς όλα τα πρόσωπα που υπήρξαν πρωθυπουργοί της εποχής των μνημονίων έχουν βγει από το κάδρο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ που εκτινάχθηκε από το 4% στο 36% με μια αντιμνημονιακή ρητορική, αλλά εφάρμοσε ένα ακόμα μνημόνιο έμοιαζε να είναι το κόμμα που με 32% στις προηγούμενες εκλογές δεν είχε τιμωρηθεί γι΄ αυτό και παρέμενε κόμμα εξουσίας ώσπου μέσα σε λίγες μέρες έχασε τη μισή του δύναμη και τον αρχηγό του και βρίσκεται σε περιδίνηση.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης που εξελέγη στη Νέα Δημοκρατία ως “αντι-Τσίπρας” χαρακτηρίζοντας το κόμμα του “γερασμένο κόμμα της παρακμής” και κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ ότι… έφερε τα μνημόνια έπεισε τους ψηφοφόρους πως -σε ποσοστό πάνω από 40% πως έχει τις ηγετικές ικανότητες να οδηγήσει τη χώρα στην μνημονιακή εποχή.
Το τραγικό για τον ΣΥΡΙΖΑ -και τον Αλέξη Τσίπρα- είναι πως έδωσε τα όπλα στον Μητσοτάκη να εμφανισθεί αρχικά ως ηγέτης ενός αντι-Σύριζα μετώπου και στη συνέχεια ένας μεταρρυθμιστής ηγέτης που σε πολλές περιπτώσεις πάτησε πάνω στο έργο μιας κυβέρνησης που μεταξύ των άλλων άφησε πίσω της το ταμείο για να το κάνει.
Ο Αλέξης Τσίπρας υποτίμησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη ποντάροντας στο φόβο της δεξιάς -ακόμα και την ΕΡΕ θυμήθηκε πριν τις εκλογές- όσο εκείνος μετακίνησε το κόμμα του προς το κέντρο καλλιεργώντας τον φόβο της Αριστεράς και της επιστροφής του Βαρουφάκη και του Κατρούγκαλου.
Ο πρώτος θύμισε στον κόσμο τις ουρές στις τράπεζες με τα κάπιταλ κοντρόλ και ο δεύτερος επιβεβαίωσε πως αυτή η εποχή μπορεί πράγματι να επιστρέψει αφού άλλωστε όλα άλλαξαν αυτά τα χρόνια, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ παρέμεινε ίδιος.
Η στρατηγική της επιστροφής ηττήθηκε
Τα ίδια πρόσωπα μιας εποχής που ο κόσμος δεν θέλει να θυμάται έβγαιναν καθημερινά στα κανάλια να υπερασπιστούν την ιδέα της επιστροφής στην κυβέρνηση ως δικαίωση ή πολύ συχνά της ρεβάνς που θάρθει και “θα είναι αλλιώς”.
Αν κρίνουμε από τα πρόσωπα που έμειναν έξω από την Βουλή -με πρώτο τον Βαρουφάκη- ο ψηφοφόρος ήθελε μια φυγή προς το μέλλον κι όχι να επιστρέψουν στην κυβέρνηση ο Πολάκης και ο Σπίρτζης σε μια ‘προοδευτική κυβέρνηση” με το ΠΑΣΟΚ, το Μέρα 25 και το… ΚΚΕ -που είχαν δηλώσει πως δεν θα πρόκειται να υπάρξει.
Από τη στιγμή που έγινε σαφές πως η “στρατηγική της απλής αναλογικής” ήταν αβάσιμη ο ΣΥΡΙΖΑ έπαψε να είναι κόμμα εξουσίας και κατέρρευσε όπως συνέβη και με το ΠΑΣΟΚ: αν ένα κόμμα δεν μπορεί να προσφέρει σε όσους το ακολουθούν την εξουσία μπορεί να βρεθεί από το 48% στο 4% μέσα σε ένα-δύο εκλογικούς γύρους.
Η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ωστόσο δεν έδωσε στη Νέα Δημοκρατία πολύ μεγαλύτερο ποσοστό και αριθμό ψήφων, ούτε στο ΠΑΣΟΚ το ισχυρό διψήφιο ποσοστό που ζητούσε.
Το κόμμα Κασιδιάρη -με το σχήμα «Σπαρτιάτες» που δεν είχε καν γραφεία- μπήκε στη Βουλή και μαζί με τη «Νίκη» και το κόμμα του Βελόπουλου διαμορφώνουν ένα τόξο που με την Ακροδεξιά που υπάρχει στη Νέα Δημοκρατία με την υποψία πως στο μέλλον η βασική μάχη θα διεξάγεται ανάμεσα στην Κεντροδεξιά και την Ακροδεξιά.
Η Αριστερά και -μέσα ή έξω από αυτήν- η Σοσιαλδημοκρατία αποτελούν ιδέες του προπερασμένου αιώνα σε κατάσταση λήθαργου που επιτρέπει στη -Νέα ή Παλιά- Δεξιά να εμφανίζεται ως πρωτοπορία με λύσεις που έρχεται από το μέλλον.
Τα ποσοστά ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ μαζί που άλλοτε πλησίαζαν το 40% τώρα πια δεν φτάνουν ούτε το 30%. Αυτό σημαίνει πως ακόμα και αν θα μπορούσαν ποτέ να συνεργασθούν ή αν το ένα κατασπαράξει το άλλο δεν έχουν καμμιά ελπίδα να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Ο ίδιος ο Νίκος Ανδρουλάκης όρισε την κυβερνητική προοπτική του κόμματος -αφού θα έχει γίνει αξιωματική αντιπολίτευση σε «πολλά-πολλά» χρόνια, αλλά πιθανόν όμως στο μεταξύ να έχει ένα άλλο κόμμα της Ακροδεξιάς αξιωματική αντιπολίτευση που θα θεωρεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη πολύ… αριστερό όσο ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ θα έχουν αλληλοεξοντωθεί.
Το μέλλον της “δημοκρατικής παράταξης”
Η διάσπαση της «δημοκρατικής παράταξης» επέτρεψε στον Κυριάκο Μητσοτάκη να ξαναγίνει αυτοδύναμη κυβέρνηση -πράγμα αδιανόητο πριν από δύο χρόνια. Ο “ακροδεξιός νεοφιλελεύθερος” της “σκληρής δεξιάς’ απέσπασε ένα σημαντικό ποσοστό από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο εκείνος αναζητούσε την ταυτότητά του.
Ο Αλέξης Τσίπρας ξιφομαχούσε με κάποιον που τελικά δεν υπήρχε ή δεν ήταν αυτός που νόμιζε και ο Μητσοτάκης έφτασε στα τείχη της Κεντροαριστεράς κι αναπλήρωσε ψήφους που έχανε από τα δεξιά του.
“Την Κυριακή τι ο ΣΥΡΙΖΑ έκλεισε ένα κύκλο” είπε φεύγοντας ο Αλέξης Τσίπρας και πρέπει να ανοίξουμε έναν άλλον πιο ελπιδοφόρο”. ‘Να ανανεώσουμε τολμηρά το έμψυχο δυναμικό, να βάλουμε τέλος σε νοοτροπίες που μας κόστισαν. Πρέπει να εφεύρουμε έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ που θα διαβάσει τις νέες προκλήσεις της εποχής και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες”.
Το ερώτημα της επόμενης εποχής είναι πώς θα υπάρξει αυτός ο νέος ΣΥΡΙΖΑ και ποιοι θα τον διαμορφώσουν τώρα πια δεν έχει να σκίσει μνημόνια ούτε λόγο ύπαρξης καθώς μια νέα εποχή γεννιέται με την υποψία πως ούτε η Αριστερά, ούτε η παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία εμπνέουν τις νέες γενιές που μπαίνουν στο προσκήνιο χωρίς να ενδιαφέρονται ούτε για την παλιά, ούτε για νέα Βάρκιζα.
Το ερώτημα τι σημαίνει σήμερα να είσαι αριστερός πλανάται πάνω από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ που έρχεται για την ανανέωση, την ανασυγκρότηση ή την επανίδρυση ενός κόμματος που πρέπει πρώτα να απαντήσει στο ερώτημα “ποιος είμαι” και για ποιο λόγο πρέπει να υπάρχει.
Ο κυβερνητισμός διέλυσε τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ και η απομάκρυνση του στόχου μιας “προοδευτικής κυβέρνησης” -που υπονόμευσε η συνεργασία με τον Καμμένο και ο νέος ΣΥΡΙΖΑ που υποσχέθηκε ο Αλέξης Τσίπρας δεν υπάρχει.
Ωστόσο η επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη μέσα από την συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ -που μπορεί να έχει και συνέχεια- και η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να επιστρέψει δημιουργεί ένα πολιτικό κενό και νέες ανάγκες για ένα πολιτικό πληθυσμό που δεν ψήφισε Δεξιά, δεν (ξανα)ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ και δεν επιστρέφει στο ΠΑΣΟΚ.
Ο σεισμός που κανένας δεν περίμενε στις εκλογές ενός ήσυχου Μαϊου μάλλον δεν ήταν ο κύριος και η ταχύτητα με την οποία αλλάζουν τα πράγματα οδηγεί σε μια νέα εποχή που εμφανίζεται αρχικά ως κατάρρευση αλλά μπορεί να είναι κοσμογονία.
Αυτός ο κύκλος που έκλεισε άρχισε με το τέλος του ΠΑΣΟΚ -που παρέμεινε νεκροζώντανο, έφερε το τέλος του παλιού ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ούτε η Νέα Δημοκρατία δεν πρέπει να αισθάνεται πολύ καλά.
