Ο λογαριασμός και το αφήγημα

Του Σταύρου Λυγερού

Ο Τσίπρας και οι υπουργοί του άρχισαν τη δεύτερη κυβερνητική θητεία τους τον Σεπτέμβριο του 2015 με την πεποίθηση ότι το κόμμα τους θα ήταν η εξαίρεση του κανόνα ότι «το Μνημόνιο τρώει τους υπηρέτες του». Την πεποίθηση αυτή την είχε τροφοδοτήσει το γεγονός ότι μετά το σαρωτικό ΟΧΙ στο δημοψήφισμα και παρά την εντυπωσιακή μνημονιακή κωλοτούμπα, οι πολίτες επιβράβευσαν τον ΣΥΡΙΖΑ με μία καθαρή εκλογική νίκη.

Η αλήθεια είναι ότι εκείνη τη στιγμή, χωρίς την προοπτική μίας αντιμνημονιακής κυβερνητικής λύσης και υπό το κράτος του φόβου ότι η χώρα θα καταρρεύσει και θα εκδιωχθεί από την Ευρωζώνη, οι ψηφοφόροι προτίμησαν «Μνημόνιο με ΣΥΡΙΖΑ» παρά «Μνημόνιο με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ»:

• Πρώτον, επειδή θεωρούσαν τα δύο αυτά κόμματα υπεύθυνα για την κατάντια της χώρας και επιπροσθέτως είχαν βιώσει την άγρια λιτότητα επί των ημερών των κυβερνήσεων Γιώργου Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά.
• Δεύτερον, επειδή θεωρούσαν ότι η κυβέρνηση Τσίπρα είχε καλές προθέσεις, ότι διαπραγματεύθηκε επίμονα, αν και αδέξια, και ως εκ τούτου, δίνοντας βάση και στις σχετικές υποσχέσεις, έτρεφαν την ελπίδα ότι θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για να αμβλύνει τα επώδυνα μέτρα.

Πριν σταλεί ο λογαριασμός

Όταν στις 20 Σεπτεμβρίου οι Έλληνες πήγαν στις κάλπες, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υπογράψει και ψηφίσει το 3^ο Μνημόνιο, αλλά δεν είχε αρχίσει να το εφαρμόζει. Με άλλα λόγια, οι ψηφοφόροι γνώριζαν γενικά ότι θα εφαρμοσθούν δύσκολα

μέτρα, αλλά δεν τους είχε πάει ακόμα ο λογαριασμός. Δεν είχαν το βίωμα και ως εκ τούτου είχαν τη δυνατότητα να τρέφουν κάποιες αυταπάτες γι’ αυτό που ερχόταν. Από πολιτικής απόψεως, πρόκειται για κρίσιμης σημασίας διαφορά.

Δύο χρόνια μετά, όμως, το 3^ο Μνημόνιο έχει προ πολλού πάψει να είναι γενικό και αφηρημένο. Έχει μεταφραστεί σε περαιτέρω περικοπές, σε περαιτέρω υπερφορολόγηση, σε εισβολή της εφορίας στις καταθέσεις, σε πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας κλπ. Τώρα που κάθε νοικοκυριό και κάθε επιχείρηση υφίσταται εμπράκτως τις επώδυνες επιπτώσεις, το κλίμα στην κοινωνία έχει αλλάξει.

Η οργή και η απόγνωση, όμως, είναι διάχυτη στην κοινωνία, ακόμα και στις τάξεις όσων είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ. Προς το παρόν τουλάχιστον, οι αντιδράσεις δεν έχουν προσλάβει διαστάσεις κοινωνικής αναταραχής. Διοχετεύονται και εκφράζονται τροφοδοτώντας το ρεύμα της αρνητικής ψήφου, το οποίο εξ αντιδιαστολής φουσκώνει τα εκλογικά πανιά της ΝΔ.

Τιμωρία χωρίς προοπτική

Όσοι στρέφονται προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη έχουν κατά κανόνα επίγνωση πως κι αυτός θα βαδίσει στο ίδιο μνημονιακό μονοπάτι, πως θα εφαρμόσει τα ίδια επώδυνα μέτρα. Μη έχοντας, όμως, εναλλακτική λύση εξουσίας, δηλαδή διέξοδο, το κυρίαρχο κριτήριο της διαμορφούμενης εκλογικής συμπεριφοράς τους είναι να διώξουν αυτή την κυβέρνηση κι ας έρθει όποια άλλη. Αυτό, άλλωστε, είναι το χαρακτηριστικό της αρνητικής ψήφου.

Μπορεί η ΝΔ να μην έχει αυτόφωτη πολιτική-εκλογική δυναμική, αλλά είναι σαφές πως όσο μεγαλώνει η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ τόσο εξ αντιδιαστολής ευνοείται αυτή. Οι δημοσκοπήσεις το επιβεβαιώνουν. Η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων ανοίγει, σε βαθμό που το σενάριο της “γαλάζιας” αυτοδυναμίας καθίσταται πιθανό.

Αν και οι ευρισκόμενες σε καθοδική τροχιά κυβερνήσεις έχουν την τάση να εγκλωβίζονται σε αυταπάτες, οι δημοσκοπήσεις που διεξάγονται για λογαριασμό της κυβέρνησης προσγειώνουν τους σημερινούς ενοίκους του μεγάρου Μαξίμου στη σκληρή πραγματικότητα. Σε τι, λοιπόν, ελπίζουν;

Οι ελπίδες στην οικονομία

Ελπίζουν πως θα επικρατήσει το αισιόδοξο σενάριο, πως η οικονομία, που ήδη εμφανίζει σημάδια σταθεροποίησης, θα εισέλθει σε τροχιά μεγέθυνσης. Πως μέχρι το καλοκαίρι του 2018 η Ελλάδα θα έχει επιστρέψει στις αγορές, πως θα έχουν ανακοινωθεί τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, πως η Ελλάδα θα έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και πως τότε ο Τσίπρας θα κηρύξει την έξοδο από τη μνημονιακή περίοδο.

Θεωρούν, λοιπόν, πως με αυτό τον απολογισμό θα εξισορροπήσουν το κλίμα της διάχυτης λαϊκής δυσαρέσκειας και πολιτικής-εκλογικής φθοράς και πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα ανακτήσει κάποιο τουλάχιστον από το χαμένο εκλογικό έδαφος. Ως εκ τούτου, μπορεί να μην κερδίσουν τις επόμενες εκλογές, αλλά τουλάχιστον θα έχουν εδραιωθεί ως ο άλλος πόλος στο πολιτικό σύστημα.

Αυτό είναι το αφήγημα, με το οποίο οι σημερινοί ένοικοι του μεγάρου Μαξίμου κατευνάζουν τις ανησυχίες τους, εκτονώνουν εσωκομματικές αντιδράσεις και διατηρούν αλώβητη την ενότητα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Η κοινοβουλευτική ιστορία, ωστόσο, διδάσκει ότι σε συνθήκες έντονης λαϊκής δυσαρέσκειας, όπως οι σημερινές, η αρνητική εκλογική τάση για μία κυβέρνηση δεν αντιστρέφεται σε πρώτο χρόνο ακόμα και εάν αυτή έχει κάποια στιγμή να επιδείξει πραγματικά επιτεύγματα. Πολύ περισσότερο που τα επώδυνα για τη μικρομεσαία θάλασσα μέτρα όχι μόνο θα συνεχισθούν, αλλά και θα ενταθούν από τις αρχές του 2019.

ΑΠΟ ΤΟ STAYROSLYGEROS.GR