Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Με αφορμή το περιεχόμενο της τελευταίας Έκθεσης του Γ.Γ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, δικαίως υπήρξε διαμαρτυρία από το Υπουργείο Εξωτερικών για την τήρηση ίσων αποστάσεων.
Το πιο τραγικό όμως, που αντανακλάται σε όλες τις κατά καιρούς Εκθέσεις των εκάστοτε Γενικών Γραμματέων του ΟΗΕ, είναι η ουσιαστική απουσία της Τουρκίας και των ευθυνών της για την κατάσταση στην Κύπρο από το 1974. Το κεφαλαιώδες θέμα της παράνομης εισβολής μιας τρίτης χώρας, της Τουρκίας, σε ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, την Κύπρο, έχει εξαφανιστεί. Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν το Κυπριακό ως μια διακοινοτική σύγκρουση – διαμάχη και εξαντλούν τις παρεμβάσεις τους σε αποτύπωση των σχέσεων των δύο κοινοτήτων, σε Μ.Ο.Ε και στην ανάγκη αποφυγής εντάσεων στη λεγόμενη νεκρή ζώνη.
Η διαπίστωση είναι καταθλιπτική. Ο ΟΗΕ στον οποίο εναποθέσαμε προσδοκίες και ελπίδες για εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και άρσης της παρανομίας της Τουρκίας μετά την τραγωδία του 1974 «νίπτει τας χείρας του», αφού θεωρεί το Κυπριακό πρόβλημα μια δικοινοτική διένεξη η οποία θα βρει τη λύση της, με την συνεννόηση των δύο κοινοτήτων. Πουθενά η Τουρκία, πουθενά οι ευθύνες της. Περίπου χαρακτηρίζεται ως καλόπιστος τρίτος, ο οποίος μπορεί να συνεισφέρει στη Δύση.
Προφανώς δικαιούμαστε να αγανακτούμε και να οργιζόμαστε από αυτή τη θεώρηση του Γ.Γ του ΟΗΕ και των άλλων αξιωματούχων του Διεθνούς οργανισμού. Προφανώς δικαιούμαστε να εξανιστάμεθα από την απουσία αναφοράς στην κατοχική δύναμη, η οποία διά της βίας των όπλων εγκαταστάθηκε στην Κύπρο αφού διέπραξε θηριωδίες και επιχείρησε γενοκτονία σε μια μικρή και ανυπεράσπιστη χώρα.
Μήπως όμως για το γεγονός αυτό θα πρέπει να αναζητήσουμε και δικές μας ευθύνες; Μήπως θα πρέπει να υποβληθούμε στην αναγκαία αυτοκριτική που είναι το πικρό μεν, αλλά αναγκαίο φάρμακο για τη θεραπεία, έστω και τόσο καθυστερημένα;
Τι έχουμε πράξει όλες αυτές τις δεκαετίες, που μεσολάβησαν από το 1974, για να εμπεδώσουμε στη διεθνή κοινότητα ότι το Κυπριακό δεν είναι μια δικοινοτική σύγκρουση, όπως διατείνεται η Τουρκία, αλλά ένα πελώριο πρόβλημα παραβίασης των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, πρόβλημα ξένης στρατιωτικής εισβολής και κατοχής; Θυμάμαι μια συνομιλία μου στο Μέγαρο των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη το 1982 με τον διάγοντα τότε τας δυσμάς του βίου του, Ζήνωνα Ρωσσίδη, επί δεκαετίες αντιπρόσωπο της Κύπρου στον ΟΗΕ και σκαπανέα της Κυπριακής διπλωματίας. Αφού του συστήθηκα τον ερώτησα «πως βλέπουν το Κυπριακό οι αντιπρόσωποι των διαφόρων χωρών – μελών του ΟΗΕ». Η απάντηση του κατηγορηματική. «Από τη στιγμή που ξεκινήσαμε συνομιλίες με τους Τουρκοκύπριους για τη λύση του Κυπριακού να τους ξεχάσουμε. Αυτοί ενδιαφέρονται και ενεργούν μόνο όταν παραβιάζεται το Διεθνές Δίκαιο, όχι όταν πρόκειται για εσωτερικές διενέξεις».
Δυστυχώς ένας μακροχρόνιος κύκλος ατέρμονων διακοινοτικών συνομιλιών, άκαρπων και ατελέσφορων, έχει καθιερώσει το Κυπριακό στα μάτια της διεθνούς κοινότητας ως δικοινοτική σύγκρουση. Με αποτέλεσμα να απουσιάζει το Διεθνές Δίκαιο και οι κανόνες του. Ασφαλώς το Κυπριακό έχει τη δικοινοτική, την εσωτερική πτυχή του. Η οποία μπορεί και πρέπει να λυθεί μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Πότε όμως ζητήσαμε επίμονα και αταλάντευτα συνομιλίες με την Τουρκία, στα πλαίσια μιας πραγματικής Διεθνούς Διάσκεψης, για το μέγα θέμα τερματισμού της κατοχής, του εποικισμού, κατάργησης των εγγυήσεων και του αδιανόητου δικαιώματος επέμβασης;
Ανεχθήκαμε και συναινέσαμε σε εξαφάνιση της Τουρκίας από το κάδρο των ευθυνών της και παγιδευτήκαμε στην αλλοίωση της πραγματικής φύσης και του χαρακτήρα του Κυπριακού.
Και κάτι τελευταίο. Δυσφορούμε με τις τοποθετήσεις και τις αναφορές του Αντόνιο Γκουτέρες. Είναι όμως ο ίδιος Αντόνιο Γκουτέρες που καταδικάζει απερίφραστα και κατηγορηματικά την στρατιωτική δράση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Σε βαθμό που το Ισραήλ να ζητά την παραίτηση του.
Εκείνο συνεπώς που θα πρέπει να μας προβληματίζει είναι όχι γιατί ο Αντόνιο Γκουτέρες τηρεί ίσες αποστάσεις στο Κυπριακό, ενώ στο Παλαιστινιακό, αντίθετα, καταδικάζει χωρίς δισταγμούς το Ισραήλ. Αλλά γιατί «διά λόγων και έργων» επιτρέψαμε τον εκτροχιασμό ενός οφθαλμοφανούς προβλήματος ξένης επιδρομής, σε μια εσωτερική αντιπαράθεση.
Έστω και την υστάτη θα ανανήψουμε;
Πρώην Προέδρου της Βουλής Των Αντιπροσώπων
