Του Νίκου Λακόπουλου
49 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα στην κυβέρνηση βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης -ο “γιος του Αποστάτη”- -για δεύτερη τετραετία. Μια έρευνα μάλιστα τον δείχνει ανάμεσα στους καλύτερους πρωθυπουργούς από την μεταπολίτευση κοντά στον Κωνσταντίνο Καραμανλή που δεύτερος μακράν από τον πρώτο που είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Πρόκειται για μια έρευνα της Aboutpeople που δημοσιεύει τι News 24 7 Με αφορμή την επέτειο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας για την ποιότητα του πολιτεύματος, την Μεταπολίτευση και τα σημαντικότερα γεγονότα της.
Aπό το 1974 έως σήμερα καλύτερος πρωθυπουργός θεωρείται ο Ανδρέας Παπανδρέου με 33,4%. Δεύτερος – αλλά με μεγάλη διαφορά – θεωρείται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (14,8%) και, σε απόσταση αναπνοής βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης με 14,6%.
Ο Αλέξης Τσίπρας -με 9%- είναι καλύτερος από τον Κώστα Σημίτη (5% και τον Κώστα Καραμανλή (4%). Οι χειρότεροι πρωθυπουργοί -σύμφωνα με αυτή την έρευνα- στα μάτια των πολιτών είναι οι Γιώργος Παπανδρέου (1,3%), Αντώνης Σαμαράς(1,4%) και ο Κώστας Μητσοτάκης (2,9%).
Οι σημαντικότερες αλλαγές για τη χώρα πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του ‘80 για το 40,8% των ερωτώμενων και για το 25,8% η Ελλάδα είχε την ισχυρότερη θέση στη διεθνή σκηνή και οι Έλληνες καλύτερο βιοτικό επίπεδο (40,3%).
Η χειρότερη στιγμή για την Ελλάδα είναι η υπογραφή μνημονίου το 2010, αλλά η ελληνική οικονομία εκτροχιάσθηκε την προηγούμενη δεκαετία, την εποχή που η χώρα είχε μπει στο ευρώ και είναι δεκαετία των μεγάλων έργων.
Πενήντα χρόνια μετά
Έχουν περάσει 49 χρόνια από τότε που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής παίζει αμέριμνος γκολφ με τον Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εσταίν, όταν αναζητείται από ένα πανικόβλητο συμβούλιο στρατιωτικών-πολιτικών, να γυρίσει στην Ελλάδα. Η χούντα έπεσε. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος βρίσκεται σε κατ΄οίκον περιορισμό στο Λαγονήσι.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έφερε στο προσκήνιο μια νέα γενιά που βγήκε από το μαζικό πανεπιστήμιο που έφτιαξε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Η οργή και ο θυμός για την χούντα και την τραγωδία της Κύπρου, ο νέος ριζοσπαστικός λόγος και η προσωπική γοητεία του Ανδρέα Παπανδρέου, έδωσαν στο νεογέννητο κόμμα αρχικά 13%.
Η μεταπολεμική Ελλάδα έφερε τον “μη προνομιούχο” έλληνα, εργάτη, αγρότη και φοιτητή, που εκφράζει με το ζιβάγκο του και το ανοιχτό πουκάμισο ο καθηγητής που χορεύει ζεμπέκικο με έναν εθνικό-λαϊκό συμβολισμό. Ο Ανδρέας κάνει restart στις ελπίδες πολλών γενεών. Η Ελλάδα αρχίζει ξανά να ονειρεύεται με την νίκη της «Αλλαγής» με 48% το 1981.
Η βασική θεσμική αλλαγή από το πέρασμα της επτάχτονης δικτατορίας στην προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία ήταν η κατάργηση του και η οριστική έξωση της Δυναστείας των Γκλύξμπουργκ που με μικρά διαλείμματα κυβερνούσαν το προτεκτοράτο από το 1864.
Το 1976 ο γλωσσικός αγώνας που θα διαρκέσει πάνω από έναν αιώνα και θάχει νεκρούς θα τελειώσει με την καθιέρωση της δημοτικής- έναντι της καθαρεύουσας και της αρχαϊζουσας- στα σχολεία. Η διακυβέρνηση Καραμανλή θα τελειώσει με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ και την επανένταξη στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ από το οποίο η Ελλάδα είχε αποχωρήσει την εισβολή των Τούρκων στην βόρεια Κύπρο.
Η θριαμβευτική νίκη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ) το 1981 με 48% ορίζει την περίοδο της «Αλλαγής» που θα τελειώσει το «Βρώμικο 1989». Αν και το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου εξελέγη με ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα για έξοδο από την ΕΟΚ περιορίστηκε στον εκσυγχρονισμό της χώρας με αλλαγές σε θεσμούς όπως το σχολείο, ο στρατός, το πανεπιστήμιο, όπως η κατάργηση της προίκας και του κουρέματος και η θεσμοθέτηση του πολιτικού γάμου.
Η αναδιοργάνωση της οικονομίας, το εθνικό σύστημα υγείας, η διεύρυνση του «κράτους πρόνοιας» θα γίνει με κονδύλια της ΕΟΚ και δανεισμό. Ουσιαστικά αν και το ΠΑΣΟΚ θα επαγγελθεί άνοδο των μισθών και θα καθιερώσει συντάξεις για αγρότες, Εθνική Αντίσταση κ.α. την επόμενη δεκαετία οι εργαζόμενοι βρίσκονται στην ίδια θέση με περισσότερες ελευθερίες και σαφώς ανεβασμένο βιοτικό επίπεδο.
Η περίοδος αυτή σημαδεύεται από ένταση στις σχέσεις με την Τουρκία με αντικείμενο την Κύπρο και το Αιγαίο, ιδιαίτερα το 1987, που θα οδηγήσει ένα χρόνο μετά στην ιστορική συνάντηση Παπανδρέου- Οζάλ στο Νταβός με θέμα την ύφεση.
Η κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ βρίσκει την Ελλάδα βυθισμένη στη σκανδαλολογία και την πολιτική αστάθεια που θα επαναφέρει την δεξιά στην εξουσία με μια πρωτοφανή συμπόρευση Αριστεράς και Δεξιάς.
Η διακυβέρνηση Σημίτη μετά το θάνατο του ηγέτη του ΠΑΣΟΚ θα σημαδευθεί από την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, το «σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου», την οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων και την κρίση των Ιμίων. Μεγάλα έργα όπως το μετρό, η Γέφυρα Ρίο –Αντίριο δημιουργούν την αίσθηση της «Ισχυρής Ελλάδας» που μάλλον κατέρρευσε με την βύθιση του “Σάμινα”.
Η εποχή των Επιγόνων
Η «Εποχή των Επιγόνων» σημαδεύεται από την κρίση και την χρεοκοπία της «Ισχυρής Ελλάδας» που μετατρέπεται σε αποικία. Η καταστροφή οδηγεί στην διάλυση του ΠΑΣΟΚ και την διάσπαση της «Νέας Δημοκρατίας» με νέα κόμματα στο προσκήνιο όπως η εθνικιστική- ναζιστική «Χρυσή Αυγή» και ο ΣΥΡΙΖΑ που καταχτά 27% για πρώτη φορά στην ιστορία της Αριστεράς.
Ο απόλογισμός της “πρώτη φορά κυβέρνησης Αριστεράς”- που ήταν συγκυβέρνηση με τον Πάνο Καμμένο είναι λίγα χρόνια μετά ένα σοκ για τον Αλέξη Τσίπρα, τον πρώτο αριστερό πρωθυπουργό -αν εξαιρέσουμε τον Ανδρέα Παπανδρέου- και τον νεότερο σε ηλικία στην ιστορία του ελληνικού κράτους.
Για πρώτη φορά τα κόμματα της δημοκρατικής παράταξης υστερούν απέναντι στη Δεξιά, η αναγεννημένη Νέα Δημοκρατία -που άγγιξε ο 18% λίγα χρόνια πριν- κερδίζει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεύτερη φορά τις εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ καταρρέει στο 18% χωρίς να ωφελείται το ΠΑΣΟΚ.
Για πρώτη φορά έχουμε τρία κόμματα της ακρο-παλαιοδεξιάς στη Βουλή με ποσοστά που αθροίζονται στο 13% και η αξιωματική αντιπολίτευση δεν είναι μόνο ανίσχυρη, αλλά βρίσκεται σε κρίση: το κόμμα που ο Αλέξης Τσίπρας οδήγησε από το 3,3% στο 35% δεν θα ξαναβρεθεί στην κυβέρνηση -αν δεν αλλάξει κάτι.
Όλοι οι ιδρυτικοί μύθοι της μεταπολίτευσης κατέρρευσαν μαζί με δύο κόμματα της δημοκρατικής παράταξης που ακόμα κι αν μπορούσαν να συνεργασθούν δεν θα μπορούσαν να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Τα καλύτερα χρόνια μάλλον είναι πίσω μας και η νοσταλγία της δεκαετίας ΄80 είναι ο φόβος πως στο μέλλον θα υπάρχει ξηρασία, όπως έλεγε χρόνια πριν ο ποιητής. “Μην αμελήσετε. Πάρτε μαζί σας νερό”
